Yozgat’ta Sel ve Dolu Mağduru Çiftçiler: “Kimse Halimizi Sormuyor, Vatandaş Olarak Garip Kaldık”

SEYFİ ÇELİKKAYA

(YOZGAT)- Yozgat ‘Çiftçilerin 7 Haziran tarihinde tesirli olan dolu ve sel nedeniyle tarım faaliyetlerinin oluştuğu ziyan ortadan geçen süree yerine giderilmedi. Ziyan gören şekerpancarının tekrar yemesi için sulama ve ilaçlama yapmak isteyen çiftçiler, kanalların temizlenmemesi nedeniyle tarlalarını sulayamıyorlar. Ekili bölgenin yüzde 85 ila yüzde 100 oranında ziyan görüldüğü Şefaatli ilçesinin Paşaköy ve Halaçlı köylerinde çiftçiler, afet bölgesi ilan edilmedikleri için ziyanlarının karşılanmadığını, bu nedenle ne yapacaklarını bilmediklerini lisana yükseltti.

Yozgat’ta 7 Haziran günü akşam saatlerinde başlayan dolu ve yağmur bilhassa Yerköy ve Şefaatli ilçelerinde tesirli olarak tarım etkinlikleri ziyana neden oldu. Şefaatli ilçesinin Paşaköy ve Halaçlı köylerinde 50- 60 bin dönüm buğday, 20- 30 bin dönüm pancar ile ayçiçeği, mısır, nohut, mercimek, yem bitkileri telef oldu. Çiftçiler, tarım sigortası bulunanların dış alanlardaki hasar tespitinin sağlıklı yapılmadığını belirtti. Köylerin afet bölgesi ilanları, bankaya ve tarım kooperatifi kredilerine olan borçlarının ertelenerek dayanak anlaşmasını bekleyen Paşaköylü çiftçiler, yaşadıkları durumda reaksiyon gösteriyor.

“Hangi eksper geliyorsa gelsin bir kelle göstersin”

Paşaköylü Hüseyin Akdoğan, tarlasında ziyan gören ekinin gösterdiğini söyledi:

“Doğdum doğalı çiftçiyim. Bu sene benim dört kesim ekinim vardı, dört kesim ekinimin dördü de ziyan gördü, hepsi bu türlü, tamamı bu. Şurada Allah için bakın bir tane kelle buluyor musunuz? Bakın. Artı pancarlarımız da hasar gördü. Şuraya gelip, kasnak Şu anda ne var gel bakalım. Şu kelleyi ben ne yapacağım. Şu anda çiftçiye yüzde 40, yüzde 50 oranında kaldı. Tane kelle göstersin, hangi eksper geliyorsa gelsin bir kelle göstersin.Hiç rapor tutmasın, bir kelle göstersin.Benim tarlam sigortalı değil ama sigortalı olanların tamamı ama türlü.Bu türlü bir vicdan, bu türlü bir merhametimiz de sağ olsunlar, geldiler. Bir yarım elma, gönül alma. Geldiler bu şekilde bir ‘tamam olacak,’ dediler. Çiftçiyi dört gün sonra bu tarlasını işleyecek, ekinimiz o denli, şu hale bir bakalım. , Allah için. Ne miktarı gerekiyor? Benim raporum yok, benim sigortam yok, ben sigortasızım. Yalnızca tarıma başvurmata bulundum. Daha fazla bölgede da ses soluklanma yok. Gelen var mı? Giden var mı? O da aşikâr değil. Sonuçta ortada hiçbir şey yok, hiçbir icraat yok.”

“Ekinimiz gitti, pancarımız gitti. Ne parçamız lazım bizim?”

“Ekinimiz bu türlü, pancarımız böyle” diyen Akdoğan, daha sonra ayrıntıları anlattı:

“Geldiler Devlet Su İşleri’yle konuştular, pancarları sulamak için. Gündüz saat 11.00’de, 11.30’da kepçe çalışıyor, mazotu doldururken gördüm ben gözümle. 11.30’da kepçe çalışmaz. Bu kanallar temizlenecek ki pancarımız hasar aldı, biz pancarımızı kurtaralım bari. Ekinimiz gitti, pancarımız gitti. Sarfiyat. 11.30’da geliyorsun, 13.30’a kadar yemek molası veriyorsun, her saatte, kaç saat çalışıyorsun? Ben kanaldan su biriktiriyor şu anda dörtte bir. Dört saat duruyorum, iki saat suluyorum. Bizim için ne gerekiyor? Çıldırmamız mı lazım? Başımıza bu olaylar geldi. En azından şu ırmağa biraz barajdan su bırak, üstteki insan kaynağa yakın olan, ırmağa yakın olan beşerler pancarlarını bir nebze olsun sular. İlacını atar, gübresini atar, bir nebze pancarı kurtarmaya çalışır. Kayseri Şeker Fabrikası geldi, pancar kurtulur diyor. Pancar neyle kurtulur? Pancar gübreyle kurtulur, suyla kurtulur. Pancar sulanmıyor. Bir damla akmıyor, buyurun. Yani şuraya bir miktar su bırakırsanız da beşerler bir miktar su kaybını giderse, en azından kanalın yükü de hafifler ya. Her şeyi biz mi harcıyoruz? Bunları düşünecek yetkili yok mu?”

“Hiç gelen de olmadı, soran da olmuyor”

Salih Can isimli çiftçi, “35 dakika yer, büsbütün hiçbir tanesi yok. Devletimiz her yere el atıyor, buraya hiçbir tanesi gelmedi. Ne milletvekillerimiz geldi ne kapağını yakınları. dolu, afat oldu. gelen de, soran da Olmadı. Bu tarlaya her elle ulaşmak bu tarafa 160 bin lira masrafım var. Herki, ilacı, her şeyini dört dörtlük yaptım. Lakin dolu aldı götürdü. 20 dakikada tamamladı” dedi.

“Bu ekinlerin genel sigortalı değil, yüzde 10’u sigortalı”

Dursun Alsan isimli çiftçi de “Bu ekinlerin tamamı sigortalı değil, yüzde 10’u sigortalı. Bizim oluşturduğumuz iki fabrikayı da doyuruyordu, hem Sorgun’u hem Kayseri’yi. Yani çalışıyor pancar yatağıydı, buğday yatağıydı. Arkadaşlar buna güvendi. Borçlar var. Ertelenmesini, gübresini istiyor. sulattım, 3 bin litre yakıt yaktım, kaybım çok.Artık kara hedef, ne depoı.Eklenebilir toplam üst 150 bin dönüm var.Dolu vurmuş diye bizim köye de biçer girmiyor,biz perişanınız yok. bile çıkmaz, bizim ne yapmamız gerekiyor? Vallahi bize yardımcı olmalarını istiyoruz” diye konuştu.

“Bütün bitkilerimiz nohut, mercimek, buğday, arpa olmak üzere bütün bitkilerimiz ziyan gördü”

Önceki dönemde yönetim birliği başkanlığını yapan Paşaköy çiftçilerinden Naci Türker, şunları söyledi:

“Sıkıntılar çok büyük. Toprağımızın yüzde 80’i hasar gördü. Bütün bitkilerimiz nohut, mercimek, buğday, arpa olmak üzere bütün bitkilerimiz ziyan gördü, ziyan en az yüzde 80 olmak kaydıyla. Sigortalı olanlar, sigorta eksperleri burada tespitleri yapıldı, gittiler. Ama daha da başkası soranımız da yok. Valilik tarafından olsun, bakanlık tarafından olsun, kimse gelen de burada hasar tespit çalışması yapılmadı, yalnızca TARSİM Sigorta’nın eksperleri geldi, burada çalışma yaptı. Karşılanacak, Nerede karşılanacak. Bu vatandaşın ekonomik olan borçları, tarım kredilerine olan borçlarımız afet alınıp da en azınlığıyla ertelense bu vatandaş burada biraz rahat edecek. Şeker pancarı geri kendini toparlar diye, Kayseri Şeker Pancar Kooperatifi Lideri Sayın Hüseyin Akay geldi, ben o gün burada yoktum. Kendisinde olanları lakin bulmuşlar, tespitlerini yapmışlar. Ben 68 yaşındayım, ama türlü bir afeti birinci kere gördüm, birinci kez hedeflerim vardı. Bize sahip olanlar yok. Ne hükümetimizden ne vilayet müdürlerimiz, ne ilçe müdürlerimiz, ne ziraat odalarımız ayrıntılarısi bir gün ayrılıp oradan uzaktakiler ne? Gidelim şu şekildedir ama her yerde düzenli diye kimse bizim yanımızda değil. Biz tek başımıza burada kendi çabamızı göstermek zorundayız.”

“Kapalı sulama sistemi 7 yıldır bekliyor, daha hayata geçiremediler”

Naci Türker, kendi döneminde yaptırdığı kapalı sulama sistemini 7 yıl bitiremediğine dikkat ederek açıklamasını şöyle tamamladı:

“Ben sulama birliği lideriyken 2017 yılında bitirmiş olan, Türkiye’de üçüncü büyük genel sulama sistemi 7 yıldır bekliyor, daha hayata geçiremediler. Cazibeli olan yerlerimizde yüzde 55 su kaybımız var. Yüzde 55 kanallarımızın içinde daha akarken su kaybımız var. Su Paşaköy’ü Çıkmadığında Halaçlı’daki, Saçlı’daki, Armağan’daki çiftçilerimiz bas bağırıyor; bize su gelmiyor. Bu nedenle, onun açısından su kaybımız var. Biz bu kapalı sistemi 2017’de Türkiye’nin üçüncü büyük projesi olarak bitirdim, tam ihaleye çıktım, biz de görevimizden alındık, hala bekliyoruz.”