Yıllardır Tartışılan “Cehalet Memnunluk mudur?” Sorusuna Bilimin Işığında Cevap Veriyoruz (Sonuçlar Sizi Biraz Üzebilir!)
2024 yılında yayımlanan “The unpleasantness of thinking: A meta-analytic review of the association between mental effort and negative affect” (Düşünmenin tatsızlığı: Zihinsel efor ile olumsuz tesir ortasındaki ilgiye dair meta-analitik bir inceleme) isimli yeni bir makale son derece önemli bulgulara ulaştı.
Bu değerli araştırma temek olarak, zihinsel gayretin nitekim olumsuz tesire sahip bir tecrübe olup olmadığını tespit etmeyi amaçlayarak çok düşünmenin ruh hâlimiz üzerindeki etkisini tespit etmeye çalışıyor.
Bulguları incelemeden evvel metodolojiye bakmakta yarar var.
Bir meta-analiz çalışması olan bu araştırma 170 farklı çalışmanın verilerini tahlil ediyor ve 29 farklı ülkeden elde edilen toplam 4670 farklı iştirakçinin dataları inceleniyor.
Araştırma kapsamına alınan bu çalışmaların, çeşitli vazife tiplerini (örneğin, sanal gerçeklik misyonları, bilişsel performans görevleri) ve çeşitli nüfus gruplarını (örneğin, sıhhat çalışanları, üniversite öğrencileri) kapsadığı belirtiliyor.
Bu doğrultuda, iştirakçilerin zihinsel efor ve olumsuz duyguları temel değişkenler olarak ele alınıyor.
Peki bulgular neyi gösteriyor? Fazla düşünmek makus hissetmemize sebep oluyor.
Araştırma, iştirakçilerin bir vazifesi tamamlarken daha fazla zihinsel uğraş harcadıkça harcadıkları efor sonucunda daha gerilimli, sinirli yahut hayal kırıklığına uğramış hissettiğini gösteriyor.
Başka bir deyişle bulgular, şahısların ne kadar çok düşünmek zorunda kalırsa, o kadar kötü hissettiğini belirtiyor.
Farklı ülkeler ve farklı misyonlar açısından bakıldığındaysa, zihinsel gayretin genel olarak yer ve durum fark etmeksizin olumsuz hislerle bağlantılı olduğu tespit ediliyor.
Eğitim seviyesi açısındansa iştirakçiler ortasında bir fark olmadığı tespit ediliyor.
Yani, eğitim durumu ya da iş tecrübesi fark etmeksizin, zihinsel eforun iştirakçilerin büyük çoğunluğu için zorlayıcı ve rahatsız edici bir tecrübe olarak algılandığı tespit ediliyor.
Başka bir deyişle, daha eğitimli ya da daha tecrübeli olmak, zihinsel eforun stresli olmasını engellemiyor.
Özetle, kelam konusu bulgular fazla düşünmek üzere zihinsel efor gerektiren aktivitelerin genel olarak rahatsızlık verici olduğunu ve bu durumun neredeyse tüm iştirakçiler için stres yaratan bir faktör olduğu görülüyor.
Tabii her bilimsel araştırmada olduğu üzere bu araştırmanın da kimi kısıtları olabileceğini ve kendi örneklemi kapsamında genelleştirmenin yanlışsız olacağını belirterek içeriğimizi noktalayalım.
