Yıldırımdan korunma yolları açıklandı
Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Üyesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Kısmı Fizik Eğitimi Ana Bilim Kısmı Öğretim Doç. Uğur Akbaba, açık yerde yıldırımdan korunmak için, “Çömelme hareket ederken parmak uçlarında duracağız. Zira yerle teması azaltmamız gerekiyor.” dedi.
Kars’ta bu yıl şiddetli yağışlarla, yıldırım düşme olayları da yaşandı. Merkeze bağlı Davul köyünde 23 Mayıs’ta 14 yaşındaki TA yıldırım isabet sonucu hayatı kaybedilirken, Çorak köyünde 30 Haziran’da yaşanan olayda 10 büyükbaş hayvan telef oldu.
AA muhabiri Akbaba, Kars’ta yaşanan sıra dışı hava olaylarının küresel ısınmanın devam ettiğini söyledi.
“Kentte yağmurun çok yağmasıyla birlikte şimşek ve yıldırım olaylarında ağır patlama kelam konusu.” diyen Akbaba, yere değen yıldırımın, canlı ve cansız organizmalara ziyan gücüne sahip olduğunu anlattı.
Bulut ile yer ortasındaki voltajın 10 ile 100 milyon volt ortasına kadar çıkabildiğine dikkati çeken Akbaba, “Bu çok büyük bir tansiyon, hava direncini kırdığı anda güç en kısa sürede kendisini boşaltmak istiyor. Yarattığı akım 30 bin amper civarında, sıcaklık da 30 bin derece. Güneşin dış yüzey sıcaklığı 5-6 bin santigrat dereceyken, yıldırımla bir arada gelen ısı 30 bin santigrat derece ve çok iyice ağır bir güç dağılımının konusu.” tabirlerini kullandı.
Akbaba, şöyle devam etti:
“Bu olay oluşumu, bilhassa mayıs ve eylül ortasında sıcak ve soğuk hava cephelerinin bir ortasında olduğu, karşılaştığı ve sürtündüğü devirlerde meydana geliyor. Yıldırım ve yıldırım olaylarının en ağır olduğu bölge, Muğla kıyıları, İskenderun Körfezi’dir. Dünyada ise en ağır yıldırım ve yıldırım çarpması olayının yaşandığı yer Venezuela bölgesidir. bu hava olayları ağırlaştı.”
Bir göz bir yıl içinde yıldırım isabet etme mümkünlüğünün 600 binde 1 olduğunu vurgulayan Akbaba, “Dünyada bir yılda 2 bin 400 ila 6 bin kişinin yıldırım yüzünden hayatları yaşanıyor. , tedbirin alınması gereken bir tabiat olayıdır.” diye konuştu.
insanların tabiatla bağında fayda ve zararın birlikte var olduğunu lisana yapan Akbaba, “Yıldırım olayını ziyanlı bir ulaşım olarak algılayabiliriz. Bu olay da zelzele amacıyla tedbire imkanımız yok korunma ancak imkanımız var. Açık alanlar, kıyı bölümleri, ırmak yakınları, dağlık bölümleri, metal çit yakınları , tren rayları, elektrik bağlantılarının altı yıldırım bölgesidir. Bu sistemin uzak durması gerekir. Meslek seti olarak da çobanlar, çiftçiler, tabiat yürüyüşü, bisiklet turu yapanlar, kampçılar, olta ve tekne balıkçılığı yapan kişilere yıldırım çarpma riski daha yüksektir.” dedi.
“Kesinlikle yere uzanmıyoruz”
Akbaba, yıldırım isabetlerine karşı alınabilecek işlemleri de şöyle sıraladı:
“Yoğun yağmurlu havalarda yıldırım düşme mümkünlüğü devam eden kapalı havalarda da bu olay olabilir. Korunmak için önceki önceki hava koşullarında kullanılan bir konumlama ve zamanlama yapmak mümkündür. Bireysel, paratoner kullanımı yıldırımın gücünü etrafa en az hasar verecek durumdayken aktaran bir sistemdir. Binalarımızda paratoner kullanabiliriz. Kapalı alanlarda yapılması gereken ilk şey, kapı ve pencereleri kapatmamızdır.Su tesisatları ve metal borulardan uzak durmalıyız.Bunun yanında bulaşıkları yıkamamalıyız,soğutmamalıyız,kapalı alanda olsa bile telefonla konuşmamalıyız.
Açık alanların korunması daha sıkıntı alanlardır. Birinci diploma şey, kapalı bir geçme bahtının alanda olup olmadığını görmektir. Kapalı binaya ya da araca girebilirsiniz. Lakin araca girdiğimiz vakit metal aksana dokunmamamız gerekiyor. Bu iki imkan da yoksa çömelme hareketinin yapılması gerekiyor. Çömelme hareket ederken parmak uçlarında duracağız. Zira yerle temasımızı azaltmamız gerekiyor, başımızı kollarımızın merkezinde alarak çömeleceğiz. Depolama alanında da en kısa ağacın yanında durmalıyız. Açık toprakta değişebilecek daha düşük oluşumlarda görünümde olmak, çökmek ve kapanma konumu almak ve yerle teması kesmektir. Muhakkak yere uzanmıyoruz zira uzandığımızda yıldırım için temas yüzeylerimiz büyüyor, bu durum da ziyan ihtimalini artıran ögelerden birdir. Sel baskını tehlikesi veya mağaralara ve dere yataklarına da girilebilir.”
