Yaşlılıkta görülen uyku-uyanıklık bozuklukları
Yaşlı yetişkinlerin yarısı uykuları ile ilgili kronik zorluklardan şikayet ederler. Bunlar uykuya dalma, gece boyunca uyanma, sabah erken saatlerinde uyanma ve gündüz yahut akşam saatlerinde uyku ataklarına maruz kalma üzere bir çok öznel uyku ile ilgili şikayetlerdir.
Yaşlılarda görülen uyku bozuklukları mevcut bir tıbbi ya da psikiyatrik hastalık ya da bu hastalıklarda kullanılan ilaçların yol açtığı uyku bozuklukları, sirkadiyen ritm bozuklukları ya da besbelli özel uyku-uyanıklık bozukluklarını içerir.
Yaşlılarda, uyku bozukluğu oluşturan tıbbi hastalıkların kimileri şunlardır:
Kronik ağrı ve artrit, nefes darlığı (kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve konjestif kalp yetersizliğine bağlı olarak), noktüri (benign prostat hipertrofisine bağlı olarak), nörolojik defisitler (rezidüel inme defisitler ve parkinson hastalığına bağlı olarak).
Psikiyatrik hastalıklar ise duygu-durum bozuklukları ve anksiyeteyi içerir.
Uykusuzluk oluşturan ilaçlara gelince bunlar; beta blokerler, bronkodilatatörler, kortikosteroid, dekonjestanlar ve diüretiklerin yanı sıra öteki kardiyovasküler, nörolojik, psikiyatrik ve gastrointestinal ilaçları sayabiliriz.
Sirkadiyen ritm uyku – uyanıklık bozuklukları; beşerler da uyku-uyanıklık döngüsü, sirkadiyen ritm olarak isimlendirilen yaklaşık 24 saatlik bir mühlet boyunca çalışan endojen bir saat tarafından denetim edilir. Bu ritm, büyük bir dış vakit işareti olarak hizmet eden ışık-karanlık döngüsü üzere harici vakit işaretleri ile senkronize edilir. Endojen saat ve çevresel vakit işaretleri ortasında desenkronizasyon meydana gelirse “sirkadiyen ritm uyku-uyanıklık bozuklukları” (CRSD’ler) gelişebilir.
Bu kapsamda bilinen uyku-uyanıklık bozukluklarından kimileri şunlardır:
İlerlemiş uyku faz sendromu, obstrüktif uyku apne-hipoapne sendromu, uykuda periyodik uzuv hareketleri/huzursuz bacak sendromu, süratli göz hareketleri uykusu davranış bozukluğu.
Ana başlıkları ile izah etmeye çalıştığımız bu bozuklukların, ilgili uzmanlarınca kıymetlendirilerek, gereken tedavilerinin yapılması uygun olacaktır.
Yeri gelmişken sizlere uyku hijyeni kuralları ile ilgili birkaç noktayı hatırlatmak istiyorum:
1- Yatakta fazla vakit geçirmeyin.
2-Tutarlı bir uyku-uyanıklık mühleti sağlayın.
3-Uyuyamazsanız yataktan çıkın.
4-Şekerlemeler sabah geç saatlerde ya da öğlenden sonra erken saatlerde 30 dakika ile sınırlayın.
5-Düzenli idman yapın.
6-Hergün dışarı da vakit geçirin.
7-Yatmadan evvel hafif atıştırmalık(süt,ekmek) yiyin.
8-Öğlen yemeğinden sonra kafein, tütün ,alkolden kaçının .
9-Akşamları sıvıları kısıtlayın.
Başka yazılar da buluşmak dileğiyle…
