“Yabancı yatırımcı bekle-gör modunda”
APlus Yönetici Ortağı Volkan Yiğit Bloomberg HT’de yayınlanan Üst Seviye programında Dilek Maliki’nin konuğu oldu.
Yenilenebilir güç ve fosil yakıtlardaki en son gelişmeler hakkında bilgi veren Yiğit, “Ülkemizde son yıllarda yeşil güçte atılan adımların meyvesini yemeye başlıyor, küreselde de ülkelerin birçoğu yenilenebilir güç amaçlarına stratejileri geliştirdi ve adımlar atıyor ancak o denli bir oyuncu var ki Çin tek başına kömür odaklı yani kömürden elektrik üretim odaklı büyümesiyle herkesin yaptığı olumlu katkıyı negatife çevirebiliyor” dedi.
“Elektrik tüketiminde 2024’te yeni rekorlara imza attık”
Kömürün elektrik üretimindeki toplam hissesinin yüzde 40 düzeyinde olduğunu belirten Yiğit kelamlarına şöyle devam etti:
“Dünyada bunun büyük kısmı Çin’den geliyor. Çin’de kömürün elektrik üretimindeki hissesi yüzde 60 civarında, Çin’in kömürden elde ettiği elektriğin ölçüsü Türkiye’nin geçen sene tükettiği toplam elektrik ölçüsünün 16 katı. Natürel Çin rüzgar ve güneşte de çok süratli adımlar atıyor ve Türkiye’nin toplam kurulu gücünün 5 katı kadar yatırımları var. Ancak emisyon ölçüsü olarak verdiği ziyanı öbür ülkelerin yatırımları kompanse etmeye çalışıyor. Türkiye’de de güneş tarafında 16 bin megavatta yaklaştı, rüzgârda 13 bin megavat düzeyindeyiz. Bilhassa 3 yıldır sürdürülen siyasetler güneşin önünü biraz daha açtı. Bu dönüşümü tetikleyen iklim krizi, İstanbul tekrar çok sıcak, yüksek sıcaklık düzeylerini görüyoruz. Bu yıl rekor sıcaklıklarla birlikte rekor tüketimleri de gördük. İklim krizi hem çok doğal olaylarla şoklar yaratabiliyor ve yaz aylarında da çok elektrik tüketimine neden oluyor. Elektrik tüketiminde 2024’te yeniden yeni rekorlara imza attık. Hem endüstride hem de turizmdeki soğutma muhtaçlığı ile 60 bin megavat saatlik tepe talebe ulaştık. Gaye her yıl 1500 megavat rüzgâr, 3500 megavat güneş kapasitesi kurulması tarafında. Bu yılın birinci 7 ayında güneşte 1600 megavatlık kurulu güç ekledik bu da çok âlâ bir düzey. Şu anda lisanssızda güzel bir büyüme var lakin şu anda hem iletim hem de dağıtım sisteminde yeni kapasiteler açılmalı, büyük yatırımlar yapmalıyız”
“Bankalar projelere daha fazla öz sermaye yatırmanızı istiyor”
Maliyetlerdeki artış hakkında da bilgi veren Yiğit, bankaların projelere daha fazla öz sermaye yatırılmasını istediğini söyledi ve ekledi:
Yiğit, “Güneşte maliyet her yıl azalmaya devam ediyor. Hem yerli panel üretimi sayesinde hem de bataryalarda maliyetler düştü. Rüzgârda da maliyetler düştü lakin kısıtlı kaldı zira pandemi vaktinde tedarik zincirinin bozulması en çok rüzgârı etkiledi. Şu anda aslında biraz daha toparlamaya başladı. Doğal Türkiye’de finansman maliyetleri daha yüksek, bankalar projelere daha fazla öz sermaye yatırmanızı istiyor. Evvelden yüzde 20 öz sermaye, yüzde 80 borçla yaptığınız projelerde artık buradaki öz sermaye daha da üst çıktı” dedi.
“Yabancı yatırımcı bekle-gör modunda”
Sektördeki yabancı yatırımcı eğiliminin izle bekle modunda olduğunun altını çizen Yiğit, “Son 5 yılda bölümden birçok yabancı yatırımcının çıktığını gördük maalesef, kimileri farklı ülkelere gitmek istediğinden kimileri tahminen hakikat kıymeti buldu ve satıp çıkmak istedi. Lakin bu ortada çok büyük bir yatırımcıda geçen sene Türkiye’ye geldi yüzde 50-50 iştirakle. Şu anda yabancı yatırımcı bekle ve gör modundalar. Piyasanın, takviyelerin ve süreçlerin nereye gittiğini izliyorlar, piyasa risklerine bakıyorlar işte kur riski ve regülasyonlar üzere…İlgi var lakin bekleme modunda. Kuzey Avrupa, Ortadoğu’dan ilgi var. Artık Türk güç yatırımcısı da yurtdışına yatırım yapıyor Doğu Avrupa yoğunluklu” dedi.
Son olarak Yiğit elektrik üretimi ve maliyetler için, “Şimdi ne kadar yenilenebilir güce yatırım yaparsak elektrik fiyatı da o kadar ucuzlar. Elektrik tarifelerinin zamlanmasının direk enflasyona tesiri var, burada piyasada belirleyici olan doğalgaz santralleri kıymetli, doğalgaz santrallerinin maliyeti 2022’de aylık olarak bin dolara kadar geldi lakin bizim alışık olduğumuz düzeyler 300 dolar civarı yani çok artış oldu. Bu da savaştan ötürü Rusya-Ukrayna savaşından ötürü oldu. Burada gerçek bedeli ödeyen tek tüketici endüstrici. Bizde kurlarda süratli yükseldi yani Türk Lirası maliyetlerde arttı. Elektriğin gerçek bedelini ödeyen tek müşteri endüstrici. Konutlarda çok yüksek sübvansiyon uyguluyoruz, şu anda doğalgazda sübvansiyon azaldı fakat elektrikte arttı. Sübvansiyon şampiyonu elektrik. Bilhassa doğalgaz ve termik santrallerde refinansman arttı” değerlendirmesini yaptı.
