Van YYÜ, Türkiye-İran hududunda sarsıntı araştırması yapılıyor
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi(Van YYÜ) Afet İdaresi ve Zelzele Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Azad Sağlam Selçuk‘un öncülüğünde yer alan akademisyenler, hafriyat çalışmalarıyla Türkiye-İran hududunda sarsıntı üretme potansiyeli olan Başkale ilçesindeki yarar araştırmasını yapıyor.
Van YYÜ, Maden Tetkik ve Arama (MTA), AFAD ve Belediyeler Birliği işbirliğinde direniyor ve TÜBİTAK’tan 8,5 milyon lira tazminat almaya hak kazanıyor” TürkiyeCanlı Faylarının Paleosismolojik Özelliklerinin Belirlenmesi: Yüksekova-Şemdinli Fay Zonu, Başkale, Erciş ve Tutak Fayı Projesi” kapsamında başlatılan bir çalışma sürüyor.
Profesör Doktor. Selçuk, Van YYÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Uygulamalı Bilim Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Selçuk ve Van YYÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Uygulamalı Bilim Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Sacit Memnun’dan oluşan araştırma takımının nezaretinde zelzele riski olduğu belirtilen fakültenin öğretim üyesi atanan Van’ın Başkent Üniversitesi’nde fay çizgisine hafriyat başlatıldı.
Fayın geçtiği güzergahta 30 metre uzunluğunda, 2 metre genişliğinde ve 4 metre derinliğindeki çukurlarda bulunan eski yeraltı yollarının tarihi inceleniyor.
2025’in sonunda şu ana kadar rezervlerimiz, Van’daki Başkale ve Erciş tesislerinin yanı sıra Hakkari’deki Yüksekova ve Şemdinli, Ağrı’daki Tutak tesislerinin karakteristik özelliklerinin ortaya çıkarılması hedefleniyor.
“Tahmini sonuca ulaşmak için tam gaz yola çıktık”
Prof. Dr. Azad Sağlam Selçuk, AA muhabirine, proje kapsamında Hakkari’deki Yüksekova ve Şemdinli’deki fay çizgisi üzerindeki hafriyat çalışmalarını tamamladıklarını söyledi.
Fay sınırıyla ilgili bilimsel bilgilere ulaşmak istediklerini lisana getiren Selçuk, “Çalışmayla Başkale fayının tarihi bilgisine ve zelzele tekrarlama aralığını bulmayı hedefliyoruz. Çalışmamızı zelzeleden en çok Avustralyalı Başkale ilçesinin hududunda yer alan Özpınar, Güvendik ve Eşmepınar mahallelerinde yaygınlaştırmak. Fay üzerinde üç kez hendek kazdık. “Çalışmanın sonucunda Başkale etkinliğinin seçtiği zelzelelerle ilgili bilgi sahibi olacağım. Hoş bilgiler elden almayı amaçlıyoruz.” dedi.
Çalışmaların temel hedefinin bölgedeki canlı insanların temel üretmek olduğunu vurgulamak isteyen araştırmacılar, şu ifadeleri kullandı:
“2020’de sarsıntı üretildi Başkale fayı tarihî devirde ne vakit zelzele üretti? Zelzele üretme aralığı nedir? Bunlarla ilgili hiçbir bilgi yok. Bunları ortaya çıkararak başta imar olmak üzere birçok bölümde taban veri oluşturmayı amaçlıyoruz. Hem bölge hem de ülke için çok kıymetli çalışmalar yapılıyor. Bu sayede bölge halkı zelzeleye karşı daha hassas hale geliyor. Evvelden yapılmış hafriyat yavruları ön yargıyla bakıyorlardı. Şu an ‘depremle ilgili hafriyat’ attımızda herkese yardımcı oluyor. Araştırmaları merak ediyor, alacakları tedbirleri davranıyorlar. Yeni gelişmeler. Zelzele farkındalığı oluşuyor. Bu fay Başkale sonunda kuzey tarafta ilerlediğinizde Salmas fayına kadar devam ediyor. 2020’deki sarsıntı tam hudutta meydana geldi. Çalışmanın sonucunu doğu tarafında oldu. Çalışmanın sonucunu doğu tarafında paylaşacağız. Onlar da bir bilgi tabanı oluşturacak. Zira bu fay yalnızca Türkiye’nin sonlarından geçmiyor.”
“Fayların sarsıntı üretme potansiyeli değerlendirilebilecek”
Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli ise akademisyenlerin yürüttüğü çalışmalarla ilgili bilgilerinin sarsıntıyla ilgili değerli bilgilere ulaşacaklarını belirtti.
Çalışmalara dair detaylı sunumlarını anlatan Şevli, şu sözlere yer verdi:
“Kazı çalışmalarından elde edilen bilgilerle tarihi periyotlarda meydana gelen zelzeleler belirlenecek. Bu sayede fayların sarsıntı üretme potansiyeli değerlendirilebilecek. Alanda drone ile manzaralar düzenlendi, hassas dağıtım aygıtlarıyla yerde çalışmalar yürütüldü. Fayların en âlâ gözlemleyebildiği noktalarda hafriyat çalışmaları yapılıyor. Eski zelzele izlerinin tarih incelenmesi maksadıyla örnekler toplanıyor. Akademisyen şirketlerinin hazırladığı ve TÜBİTAK’tan 8,5 milyon lira dayanak almaya hak kazanan sonuçlar yalnızca bilimsel makale olarak yayımlanmayacak, sonuçlar tüm geçerlilikler, Belediyeler Birliği, AFAD ve MTA ile paylaşılacak. Ortak bir bilgi tabanı oluşturulacak, imar çalışmalarında kullanılacak.”
