Ultraişlenmiş besinler ve sıhhat üzerine tesirleri
Tükettiğimiz besinlerin kalorisi mi değerli, besin pahası mi? Eşit kaloride ultra işlenmiş ve işlenmemiş besin tüketimleri kilo alımını tetikler mi?
Yapılan bir çalışmada işlenmemiş besinler tüketildiğinde, iştah bastıran hormonlardan PPY seviyesinin daha az kalori almalarına karşın arttığı ve iştahı dizginlediği görülmüştür. Ayrıyeten, işlenmemiş besinler tüketildiğinde açlık hormonu ‘ghrelin’in azaldığı görüldü.
Süt, et, yumurta, meyve ve sebzeler en az işlenmiş ve hatta işlenmemiş besinlerdir.
Bir öteki çalışmada 14 gün boyunca, çok işlenmiş ve süreç görmemiş besinlerden oluşan beslenme seçenekleri ile ve akabinde 14 gün daha alternatif beslenme seçenekleri test edildi. Diyetler kalori, şeker, yağ, lif ve öbür besinler açısından nispeten eşitti ve iştirakçilerin istedikleri kadar çok yahut az tüketmelerine müsaade verildi. Çalışma, iştirakçilerin ultra işlenmiş diyette yaklaşık 500 kalori daha fazla yediklerini ve ayrıyeten kilo aldıklarını (yaklaşık 1 kg) ortaya koydu. Ekstra kalorilerin birçok karbonhidrat ve yağlardan geldi ve beslenmeleri ayrıyeten sodyum alımını da artırdı. İştirakçiler işlenmemiş besinlerle beslenmeye geçtiklerinde daha az kalori aldılar ve kilo verdiler. İştah anketlerine nazaran, iştirakçiler ultra işlenmiş diyette daha süratli yeme eğiliminde olsalar da, diyetler açlık, tokluk ve memnuniyet düzeylerinde farklılık göstermedi.
İşlenmiş besinlerde sodyum / doymuş yağ / trans yağ / şeker eği epey fazladır. Proinflamatuar sitokinlerin artısını tetikleyerek; obezite ve bulaşıcı olmayan kronik hastalıkların oluşumu artmakta ve bu hastalıklar dünya genelinde ölümlerin %75’ne sebep olabilmektedir.
Aynı vakitte işlenmiş besinler besin emilimini etkileyebilmekte, miktobiyotada değişikliklere neden olabilmekte ve bağısıklık sistemini etkilemektedir.
Önerilen sağlıklı beslenme rutinleri ortasında ; protein kalitesi âlâ, diyet liflerinden varlıklı, fitokimyasallar içeren, potasyum kıymeti yüksek olan besinler tercih edilmelidir.
Beraberinde BKI denetim altına alınmalı ve bulaşıcı olmayan kronik hastalıklara karşı tedbir sağlanmalıdır. Bulaşıcı olmayan kronik hastalıklar; Tip2DM, hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları..
