Uçakların İsimlerinde Denk Geldiğimiz Kodlamalar Neye Nazaran Belirleniyor? (Hayır, Rastgele Değil)
Uçakların isimlendirilmesi, epey mantıklı bir sebebe dayanıyor. Üstelik bu isimler, teknik kimliklerinden fazla hava yolu firmalarının ticari kimlikleriyle alakalı.
Merak ettiyseniz çabucak anlatalım.
Uçaklara verilen birinci özel isim, 1920’lerin başında KLM Airlines tarafından verildi.
KLM, birinci uçağına “Dikke Dirk” ismini koymuştu. Bu isim, uçağın kalın gövdesine bir gönderme olarak seçilmişti. Bu gelenek, KLM’in daha sonra uçaklarına kentlerin, başkentlerin ve lokal kuşların isimlerini vermesiyle devam etti. Bu erken periyot uygulaması da aslında uçak isimlendirme geleneğinin köklerini atmış oldu.
Peki Airbus, uçaklarının isimlendirilmesinde nasıl bir sistem kullanıyor?
İlk olarak 1970’lerde piyasaya sürdüğü A300 modeli dikkat çekmişti.
Tek harf ve sayılardan oluşan bu isimlendirmede aslında kolay bir kural var: “A” harfi Airbus’ı temsil ederken “300” numarası uçağın yolcu kapasitesine işaret ediyor. Bu sistem, sonrasında üretilen başka uçaklarda da devam etti; A310, A320, A330, A340, A350 ve A380 üzere modeller bu sisteme nazaran isimlendirildi.
Mesela A380 ise başkalarından çok farklı bir formda isimlendirilmişti. Dünyanın en büyük yolcu uçağı olarak tasarlanan bu modelin adı Asya pazarına ve Asya kültürlerinde pahalı bir sayı olan 8’e atıfta bulunuyor. Ayrıyeten, A370 üzere bir ismin Boeing’in 7X7 isimlendirmesiyle karışabileceği kanısıyla bu isimden kaçınılmıştı.
Airbus uçaklarının isimlendirmesinde üç haneli sayı neyin nesi?
Airbus A320-231 modelinde “231” sözü, uçağın A320 ailesinin 200 serisine ilişkin olduğunu ve belli bir motor tipi ve gücüne sahip olduğunu gösteriyor. Daha sonra Airbus, yeni bir isimlendirme sistemine geçerek uçak pazarında bölgelere nazaran isimlendirmeye gitti.
Airbus, Bombardier’in C Serisi uçaklarını satın alarak isimlerini A220-100 ve A220-300 olarak değiştirdi. Bu yeni isimlendirme ise aslında Airbus’ın bölgesel uçak pazarında güç kazanmaya yönelik stratejisinin bir kesimi.
Boeing ise isimlendirmesinde Airbus’tan farklı bir formül seçti.
Airbus, genelde motor tipine, bölgeye nazaran bir isimlendirme tercih ediyorken Boeing şirketi bunun tam tersine, biraz daha düz mantık tercih yapıyor. Genelde Boeing uçak isimlerinde 7’li sayılar görüyoruz. Yani isimler 7 ile başlıyor ve 7 ile bitiyor. Bu sistem ise garip bir halde 1958’de piyasaya sürülen Boeing 707 modeli ile başlamıştı. Devamını ise tüm uçaklarda getirdiler.
İlk jet motorlu uçağın “700” olarak isimlendirilmesi bekleniyordu, lakin pazarlama departmanı bu ismin gereğince ilgi cazip olmadığını belirterek 707 ismini önerdi. Bu isimle başlayan 7X7 kodlaması, Boeing’in sonraki modellerinde de sürdürüldü; 727, 737, 747…
Boeing, uçakları müşteri kodları ile eşleştiriyor.
Tabii vakitle Airbus’ta olduğu üzere Boeing de hava yollarına farklı müşteri kodları atanarak sistemindeki uçaklara bu kodları atadı. Mesela Türk Hava Yolları’nın Boeing kodu F2, Pegasus’un kodu 2R, Sunexpress’in ise HC üzere.
Bu kodlamalar, uçakların gerçek müşterisini belirtirken sahibi değişse bile birebir kalıyor.
İşte uçakların o meşhur harf ve sayı kodlu isimlendirmelerinin kökeni buralara kadar uzanıyor. Artık havaalanında uçağınızı beklerken “bu isimler neye nazaran belirleniyor?” diye düşünüp durmazsınız!
