Türkiye’de kesintisiz elektrik üretimin anahtarı rüzgar gücü

Milletlerarası güç fikir kuruluşu Ember, bugün yayınladığı “Yerli kömür, baz yük sağlamaktan uzak” başlıklı raporunda Türkiye’de yerli kömürlü termik santrallerin daima elektrik üretebilme potansiyelini tahlil etti. Rapor, Türkiye’nin yerli kömüre dayalı santrallerinin ülkenin muhtaçlık duyduğu daima elektrik talebini karşımada yetersiz kaldığını ve rüzgar gücünün bu talebi karşılayabileceğini bildiriyor.

Yerli kömür Türkiye’ye yetmiyor

Son on yılda kömürden elektrik üretimi iki katına ulaşırken, 2023 yılında 118 TWh’lik kömür kaynaklı elektrik üretimi Türkiye tarihinin en yüksek üretimi olarak kayıtlara geçti. Bununla birlikte Ember, Türkiye’deki yerli kömür rezervlerinin büyük bir kısmının düşük güç potansiyeli ve yüksek nem içerdiği için termik santrallerde üretim randımanlarının düşük olduğunu söylüyor. Türkiye, kendi kömürleriyle istediği düzeyde elektrik üretmek için ithal kömür kıyasla daha fazla ünite kömür yakıyor. Bu da daha fazla emisyon salınımına neden oluyor.

Aktarılanlara nazaran Türkiye’nin baz yük olarak adlandırılabilecek daima elektrik talebinin yaklaşık 20 GWh olduğu varsayım ediliyor. Yerli kömüre dayalı santraller gösterdikleri düşük elektrik üretim performansı ile bu talebin karşılamasında yetersiz kaldığına da dikkat çekiliyor.

Çözüm rüzgar enerjisinde

Yerli kömürün kapasite kullanım oranı ortalama yüzde 48 olarak gerçekleşirken ithal kömür ve rüzgarda bu oran yüzde 71 ve yüzde 34 olarak hesaplandı. Yerli kömürde 4 GW’tan fazla kurulu gücün yüzde 50 kapasite faktörü altında çalıştığı görüldü. Birtakım yerli kömür santrallerinde bu oranın yüzde 16’ya kadar düştüğü görülürken rüzgar santrallerinin kömürlü santralleri geride bıraktığı görüldü. Tahlilde, rüzgar santrallerinin yaklaşık beşte birinin yüzde 40’tan fazla kapasite kullanım oranıyla çalıştığının hesaplandığı, en düşük orana sahip 10 santralin tamamını ise yerli kömür santrallerinin oluşturduğu aktarıldı. Hasebiyle yerli kömür termik santralleri, rüzgar türbinlerine kıyasla daha düşük performansa sahip.

Başka bir tabirle, incelenen 10,4 GW yerli kömür kurulu gücünün sadece 5,4 GW’lık kısmının elektrik üretebilir durumda olduğu görüldü. Ayrıyeten kömüre dayalı santrallerde yaşanan arızaların yıllık ortalama 22 TWh üretim kaybına yol açtığı belirlendi.

Türkiye’nin yenilenebilir pak güç dönüşümünüzü hızlandırması ve kömür üzere fosil yakıtlı elektrik üretimini terk etmesi gerekiyor. Memleketler arası Güç Ajansı’na nazaran 2023 yılında yapılan güneş ve karasal rüzgar tesislerinin yüzde 96’sı yeni kömür ve doğalgaz santrali kurulumundan daha az maliyetli durumda. Bununla birlikte Türkiye’de lisans müddeti 2069’a kadar devam eden kömür santrali mevcut. Türkiye’nin net sıfır amaçları için her geçen gün vakit daralırken kömürün elektrik üretimindeki hissesi artmaya devam ediyor.