Türk bilim insanları deney hayvanlarının yerini alacak çip geliştirilecek
Avrupa Birliğinin “Ufuk Avrupa” programı kapsamında desteklenen “Çip üstü organ Sistemleri Odaklı Stratejik İştirak (OrChESTRA)” projesinde, ODTÜ Mikro Elektromekanik Sistemler (MEMS) Merkezi liderliğinde 3 ülkeden ortak kuruluşlarla birlikte ilaç araştırmalarında kullanılacak ve deney hayvanlarının yerini alacak çipler geliştirilmek üzere çalışmalara başlandı. ODTÜ MEMS Merkezi Yönetim Kurulu üyesi ve ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Kısmı Öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Külah, OrChESTRA Projesi kapsamında yürütülen bilimsel çalışmalara ait açıklamalarda bulundu.
Külah, projeyle çip-üstü-organ sistemleri alanında bölgesel mükemmeliyet merkezi olmayı hedeflediklerini belirterek, bu alanda Belçika’dan IMEC, Almanya’dan Freiburg Üniversitesi ve Hollanda’dan Eindhoven Teknoloji Üniversitesi ile birlikte çalıştıklarını anlattı.
Böylece 4 kurum birlikte çalışarak, çip üstü organ sistemleri konusunda araştırmacılar yetiştirmeyi amaçladıklarını tabir eden ODTÜ MEMS Merkezi Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Haluk Külah, “Proje kapsamında ikili işbirlikleri var, karşılıklı seyahatler, buradaki araştırmacılarımızın gidip oradaki çalışmalarda yer alması ya da oradaki tecrübeli uzmanların gelip ODTÜ MEMS Merkezinde kısa vadeli çalışması üzere. Yaklaşık 1,5 yıldır süren projeden birçok kazanım elde ettik ve projenin alanda değerli tesirleri oldu.” diye konuştu.
Çip üstü bağırsak platformu birinci hedef
Külah, bunun yanında 4 kurumun bir ortada çip üstü bağırsak platformu geliştirilmesi üzerine çalışmalar yaptığını aktararak, şu bilgileri verdi:
“Çalışma, bir bağırsak modelinin çip üzerinde oluşturulmasını kapsıyor. Bu modeli çip üzerinde oluşturup, birtakım ilaçların beden dışında bir ortamda, faal bir halde test edilmesini hedefliyoruz. Birebir halde farklı organların işlevlerinin çip üzerinde modellenmesi de mümkün. Bu sayede ilaç araştırmalarının birtakım basamaklarını hem hızlandırmak hem de deney hayvanlarından bağımsız yapmak mümkün olabilecek.”
“Amaç, hayvan deneylerinin azaltılmasını sağlamak”
ODTÜ MEMS Merkezinin altyapısı ve biyomedikal teknolojiler alanında muhakkak bir araştırma yetkinliğine ulaşmış olmasının ehemmiyetine işaret eden Külah, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Aslında çip üstü organ sistemlerinin bir manada yapmaya çalıştığı hayvanlar üzerindeki deneylerinin azalmasını sağlamak. Tahminen görece yolun başında sayılabiliriz, lakin sonunda uygulamanın geleceği noktada, pek çok deney hayvanı kullanmaya gerek olmadan birtakım testleri yalnızca bir çip üzerinde yapmak mümkün olabilecek. Avrupa’da işbirliği yaptığımız 3 kurum, bu alanda kıymetli yol kat etmiş durumda. Türkiye’de de bu alanda çalışma yapan kurumlarımız, araştırmacılarımız var. Biz bu alana bilhassa mikro elektromekanik sistem teknolojileri ve sensörler alanındaki yetkinliklerimizi kullanarak fark yaratabilmek ismine yakın vakitte dahil olduk.”
