Toplumsal Medyada da Sıkça Rastladığımız Muvaffakiyet Öyküleri Aslında Başarısızlık mı Getiriyor? Yapılan Çalışmanın Enteresan Sonuçları Var!
2021 yılında yayımlanan, “Success stories cause false beliefs about success” (Başarı kıssaları muvaffakiyet hakkında yanlış inançlara neden olur) isimli aktüel bir araştırma epeyce çarpıcı gerçekler ortaya koydu.
Bu araştırma kapsamında müellifler, tanınan kitaplar ve makalelerde yer alan muvaffakiyet öykülerinin okuyucuların inançlarını ve kararlarını nasıl etkilediğini tespit etmeyi amaçlıyor.
Bulgulara geçmeden evvel araştırmanın metodolojisine göz atmakta yarar var. Araştırmaya 1650 iştirakçi dahil ediliyor.
Deneysel bir çalışma olan bu araştırmada, iştirakçiler üç farklı kümeye bölünüyor.
Bu üç farklı kümedeki birinci küme başarılı üniversite mezunlarının gösterildiği, ikinci küme başarılı üniversite terklerin gösterildiği ve üçüncü kümeyse hiçbir data gösterilmeyen denetim kümesi olarak tanımlanıyor.
İlk iki kümeye beş başarılı teşebbüsün ve kurucuların isimlerinin yer aldığı bir tablo sunuluyor.
Katılımcılardan, bir üniversite mezunu yahut bir üniversite terkinin yeni bir teşebbüs kurma olasılığı hakkında bahis yapmaları isteniyor ve gerçek varsayım ettikleri takdirde para mükafatı kazanacakları belirtiliyor.
Bu doğrultuda, iştirakçilerin bahis tercihleri, mezunlar ve terkler kümesi ortasında karşılaştırılarak muvaffakiyet örneklerinin iştirakçilerin kararlarını ne kadar etkilediği tahlil ediliyor.
Bulgular neyi gösteriyor? Muvaffakiyet hikayeleri şahısların tavırları üzerinde tesire sahip!
Araştırma kapsamına, iştirakçilerin dinlediği muvaffakiyet kıssasına yönelik tavırlarının değiştiği ve dinlediği hikayeden etkilenerek taraflı kararlar görülüyor.
Başka bir deyişle, araştırmacılar, başarı kıssalarının insanların inançlarını ve kararlarını güçlü bir halde etkilediğini buluyorlar. Bu bulgu, gerçek bile olsa taraflı bilgilerin insanların karar verme süreçlerini büyük ölçüde değiştirebileceğini gösteriyor.
Özellikle, iştirakçiler muvaffakiyet öykülerinin taraflı olduğunu bilseler bile, bu öyküler onların kararlarını ve inançlarını kıymetli ölçüde etkiliyor.
Ek olarak, iştirakçilerin kararlarında yüksek bir güven gösterdikleri ve bu kararlarını rasyonelleştirmek için neden-sonuç münasebetleri kurdukları gözlemleniyor.
Bu, muvaffakiyet kıssalarının yalnızca inançları değil, birebir vakitte bu inançların arkasındaki rasyonelleştirmeleri de etkilediğini gösteriyor.
Başka bir deyişle, iştirakçiler muvaffakiyet kıssalarını duyduklarında, bu kıssaların gerçek olabileceğine dair rasyonelleştirme yaparak yüksek bir itimat geliştiriyorlar.
Araştırmacılar, muvaffakiyet öykülerinin okuyucuların gerçek dünyadaki muvaffakiyet çıkarımlarını etkilediğini söylüyor.
Bu öykülerin ekseriyetle belli bir anlatıya uyan birkaç başarılı örneği seçerek oluşturulduğunu belirten araştırmacılar, bu durumun okuyucuların gerçek dünyadaki muvaffakiyet olasılıkları hakkında yanlış çıkarımlarda bulunmalarına neden olabileceğini belirtiyor.
Başarı kıssalarının çoklukla başarısızlıkları göz arkası ederek sadece başarılı olanları vurgulamasının yanıltıcı bir tablo ortaya çıkartacağı belirtiliyor.
Bu doğrultuda, araştırmacılar muvaffakiyet öykülerinin okuyucuların inançları ve kararları üzerinde tesirli olduğunu ve onları yanıltabileceğine dikkat çekiyor.
Ek olarak, muvaffakiyet hikâyerlerinden taraflı bir biçimde eklenerek emsal bir iş modeliyle kendi işini yapmayı amaçlayan kişilerin başarısızlığında bu yanlılığın tesiri olabileceğini de söylemek mümkün.
Tabii her araştırmada olduğu üzere bu araştırmanın da kimi kısıtları olabileceğini ve yalnızca kendi örneklemi kapsamında genelleştirilebileceğini belirtelim.
