Sivas büyükşehir mi? Sivas büyükşehir mi oldu?

SivasBüyükşehir mi başta Sivaslılar olmak üzere birçok vatandaş tarafından araştırılmakta. Vilayetlerin büyükşehir olabilmeleri için nüfus bakımından kimi kaideleri sağlamaları gerekir. Sivas’taki olaylardaki değişiklikler daima olarak değişira Sivas büyükşehir mi? Sivas büyükşehir mi oldu? Sivas büyükşehir mi olacak? sorularını merak ettiriyor. İşte detaylar haberimizde…

SİVAS BÜYÜKŞEHİR Mİ?

Sivas büyükşehir değil. Zira; 6360 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’na sahip olan, 750.000’den fazla olan vilayet belediyeleri, kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir. Sivas’ın yeni hayatı 650.401’dir.

SİVAS HAKKINDA

Sivas, İç Anadolu Bölgesi’nin en eski ve değerli kentlerinden biridir. Doğusunda Hafik, bölgedeki Ulaş ve Altınyayla, Başarılı Şarkışla, hedef Yıldızeli ilçeleri, Kuzeyden Tokat, Ordu, Giresun, doğudan Erzincan, güneyden Malatya, Maraş ve Kayseri, batıdan da Yozgat vilayetleriyledir.

Sivas Tarihi

Eski adı Sebastia, Sebasteia yahut Samassia olan Sivas, Anadolu’nun en eski ve yerleşim merkezlerinden biridir. Hafriyat ve araştırmalarında ele geçen buluntular, bölgede birinci yerleşimin Neolitik Çağ’a (MÖ 8000-5500) uzandığını göstermektedir. Kent M.Ö. 2000’lerde değişen yerleşimlere sahne olmuştur. Kaynaklarda geçen yazılı tarih M.Ö. 2000 yılı başlarında Hititlerle başlangıçta olup merkez Tatlıcak Köyü ile Uzuntepe Köyündeki höyükler, Divriği Maltepe Köyünde bulunan höyük ve Gürün Şuğul vadisindeki Hititçe yazılar en önemli Hitit yerleşim alanlarıdır. Maltepe Höyüğü hafriyatları, yörede birinci yerleşmenin M.Ö. 2600’lerde başlayan M.Ö. 2000’lere kadar sürekli sürdüğünü göstermektedir. Coğrafya olarak İç Anadolu’da bulunuyorna karşısında Şebinkarahisar’ın 1933 yılına kadar yaşanan kazaları olan Suşehri, Akıncılar, Gölova ve Koyulhisar ilçeleri Doğu Karadeniz Bölgesi ve kültür alanında yer almaktadır. Sivas’ın ilçelerini Karadeniz’deki Suşehri ovasına Geminbeli Geçidi bağları. Divriği ve Gürün ilçeleri de Doğu Anadolu Bölgesinde yer alırken, Doğanşar ile Zara’nın kuzeyi de Karadeniz Bölgesinde yer alır. Sivas bölgelerinin İç Anadolu, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinin kültürleri de yer alır. Sivas merkez ve kenar ilçelerinde gırnata, zurna ve Sivas’a halk oyunları oynanırken, Karadeniz’deki ilçelerde kemençe ve zurna ile horonlar oynanır. Divriği ve Gürün bölgesi Doğu Anadolu’da yer alır. İç Anadolu ilçeleri ise kültür olarak Sivas merkez çoğaltılmış kültür ve şivesine sahipken, Karadeniz’de kalan ilçeler büyük ölçüde Giresun ve Ordu ile birlikte şiveyi kullanırlar.

• İlk uygarlıklar aralığı

MÖ 17. yüzyılda Hitit sonları içinde yer alan kentin güney kesiti Geç Hitit devletleri devrinde Tilgarimmu ismiyle anılmaya başlandı. MÖ 8. yüzyılda Kimmer ve İskit istilalarına uğradı. MÖ 6. yüzyılın başlarında Medlerin, aynı yüzyıllarda da Perslerin ülkelerindene girdi. MÖ 4. yüzyılda ikinci yılda kısa süreli periyodik idarenin akabinde Büyük İskender’in Makedonya Krallığı’na bağlandı. MS 17’de bütün Kapadokya ile birlikte Roma İmparatorluğu’nun ülkeye girdi. Bu devirde kısa mühletlerle Partların ve Sasanilerin eline geçti. Bizans döneminde evvel Ermenistankon Theması’nın sonları içindeydi. 12. yüzyılda Sebasteia Theması’na bağlandı.

• Selçuklu apisi

Selçuklu Türkleri Malazgirt Meydan Muharebesi’nden önceki Sivas’a kadar uzanmış ve 1059’a gerçek bir orta kenti ele geçirmişlerdi. Lakin bölgenin kesin olarak Türk ülkelerine gelmesi Malazgirt Zaferi’nden kısa bir süre sonra gerçekleşti. Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın kumandanlarından Buyruk Danişment’in ele geçirilebildiği kent uzun bir mühlet Danişmentlilerin elinde saklandıktan sonra 1174’te II. Kılıç Arslan tarafından Selçuklu Devleti oğulları arasına alındı. Selçuklular döneminde Sivas yine gelişiyor. Kentin surları 1221’e hakikat, Sultan I. Alaeddin Keykubad tarafından onartıldı. Kısa bir mühlet sonra Moğolların taarruzları başladı ve Kösedağ Savaşı’ndan (1243) sonra Selçuklu topraklarıyla birlikte Sivas da Moğolların eline geçti.

Kentteki kadınların en değerlileri 13. yüzyılın ikinci yarısında İlhanlılar devrinde yapıldı. Sivas, Kayseri ile birlikte İlhanlılar’ın Anadolu’ya gönderdikleri valiler tarafından merkez olarak kaydedildi. 14. yüzyılın birinci yılında Sivas’a gelen İbn-i Batuta, burada İlhanlıların Anadolu’daki en büyük kenti olarak kayıtlıydı. İlhanlı valilerden Alaeddin Eratna Bey, 1345’te bağımsızlığını ilan ederek, önceki kayıtlara merkez olarak Sivas’ı seçti. Eretna’nın 1353’te vefatından sonra Kadı Burhanettin yerini aldı ancak Akkoyunlu Beyefendisi Karayülük Osman ile yaptığı bir savaşta öldü (1398). Bunun üzerine Sivaslılar topraklarını Osmanlı padişahı Yıldırım Beyazıd’a teslim ettiler. 1400 yazında Timur Sivas’ı ele geçirdi, kenti savunan askerleri öldürdü, halkı kılıçtan geçirdi, kenti yağmalattı ve surları yıktırdı. Timur istilasından sonra bir dönem Kadı Burhaneddin’in zarar görmesiyle Mezid Bey’in elinde kaldı. 1403-1408 ortalarında yine Osmanlı hakimiyetine geçti ve bir eyalet merkezi oldu.

• Osmanlı dönemi

Sivas’ta bulunan yapılar 17. ve 19. yüzyıllar ortasında zaman zaman Anadolu’da ortaya çıkan ayaklanmalardan ziyan gördü. 1649’da kentten geçen Evliya Çelebi, surların kuşattığı alanda 44 mahalleye bölünmüş 4600 konut ayrıyeten Yukarıkale sınırında yer alan İçkale ve Paşa kalesindekilerle bu sayının 6060’ı bulmuştur müellif. 19. yüzyıl gezginlerinin kentleri için sayıları ekseriyetle birbirini tutmaz. Bu yüzyılın sonuna kadar hakikat aralığı 30.000-45.000 ortasında değişiyor sanılıyor. Tekrar 19. yüzyıl başında bütün Osmanlı’nın Islahat Devranı başladı. Evvel 7 sancak ve 72 kazadan oluşan Sivas, gitgide daralmış ve ehemmiyetini kaybetmiştir. Valiliğine bile mirimiranlar atanıyordu. 1813’te bu metottan vazgeçilerek yine vezir atanmasına başlandı. Bir yıl sonra kentte büyük bir veba salgını baş gösterdi. Eyalet teşkilatı kimi küçük değişikliklerle XIX. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. 1863’te uygulanmaya başlanan vilayetler teşkilatı içinde adresli Sivas vilayetinde; Sivas, Amasya, Tokat ve Şebinkarahisar (Karahisar-ı Şarkî) sancaklarından ayrıldı. Bu durum Cumhuriyet devrinde sancakların vilayet haline getirilmesine kadar devam etti.

• Millî Çaba dönemi

Sivas’ın Ulusal Caba’nın kazanılmasında değerli bir yeri vardır. Bu çabanın hazırlık devrinde Mustafa Kemal Paşa daha önce, 27 Haziran 1919’da Samsun’dan Erzurum Kongresi’ni takiben burada 4 Eylül 1919’da Sivas Kongresi’ni topladı ve 18 Aralık 1919’da Ankara’ya gitmek üzere kentten ayrıldı. Gerek 1927’de Chicago Üniversitesinden gelen arkeologların ve 1945 yılında Türk arkeologların yaptığı hafriyat ve keşiflerin ardından, Sivas tarihinin ilk devirlerinden yerleşim birimi ve kent merkezidir. Ayrıyeten dünyanın en eski medeniyetlerinden olan Persler, Etiler, Hititler, Asurlar, Sivas’ta karar sürmüşlerdir.

Karadeniz’in tek yolcu treni olan Samsun Postası Sivas’tan gönderiliyor. Ayrıyeten Sivas, tren istasyonu olarak büyük bir kavşak pozisyonundadır. Bugün birçok ildeki ayrıntıların irtibatı doğrudan Sivas konseyidir. Sultan II. Abdülhamid döneminden beri vardır. Cumhuriyet’in birinci vagon ve lokomotif fabrikası ve Cer atölyesi TÜDEMSAŞ 1939’da Sivas’ta kuruldu. TÜDEMSAŞ tarihinde dünyanın en ileri tesislerinden rapor edilmiştir. 2003 yılında Irak Savaşı’nın başlangıcında TÜDEMSAŞ, Saddam idaresinin başında Irak’a 300 vagonluk ihracat yaptı. Bugün hala dünyanın farklı yerlerinden TÜDEMSAŞ’a gelen siparişler kıymetlendirilmekte ve ihracatlar devam etmektedir. TÜDEMSAŞ, Sivas’ın geçim kaynağı ve bel fosilidir.

Atatürk’ün ‘Cumhuriyetin Temellerini Burada Attık’ olarak adlandırılan Sivas’ta 4 Eylül 1919’da, Sivas Erkek Lisesi’nde toplanan Sivas Kongresi, alınan kararlar açısından Türk Kurtuluş Savaşı öncesindeki toplantı en önemli kongredir. Hiçbir ülkenin mandası ve himayesinin kabul edilmeyeceği ve milletin istikbalinin tekrar milletin azim ve kararıyla kurtulacağı kararları bu kongrede alınmıştır.