Psikososyal gelişim

PSİKOSOSYAL GELİŞİM

Psiko-sosyal gelişim, bireyin duygusal ve toplumsal özelliklerinin altyapısını oluşturan gelişim alanıdır. Doğumdan itibaren hisleriyle kendini söz eden bebekler, vakit geçtikçe hislerini toplumsal bağlamlara uyumlu biçimde kullanmayı öğrenirler.
Birinci zamanlardaki ağız kenarına dokunulduğunda gülme üzere refleksif reaksiyonlar hislerin temelini oluşturur. Doğum sonrası ağlayarak reaksiyon veren bebek üçüncü aydan itibaren toplumsal bağlamda güler, daha sonra kızgınlık, şaşırma, keder (3- 4aylar), kaygı (5-7aylar), utangaçlık (6-8aylar) ve suçluluk (2yaş) üzere duygusal sözleri yüzüyle aşikâr eder.
Psiko-sosyal gelişim; kişilik gelişimi, ahlak gelişimi ve sosyal-duygusal gelişim olmak üzere üç başlık altında incelenebilir:
Kişilik gelişimi; Kişilik, bireyi başkalarından ayıran duygulanma, düşünme ve hareket stillerinin tümü olarak söz edilebilir. Sevinçli olmak, sebatkâr olmak, sevecenlik, kırılganlık vb. pek çok özellikten oluşan kişiliğin özünde, genetik olarak kuşaktan nesile aktarılan mizaç vardır.
Erikson, kişilik gelişimiyle ilgili kuramında anne-baba yahut çocukla ilgilenen şahıslarla kurulan alakaların değerine dikkat çekmiştir. Birinci yıllar temel inanç duygusu yahut güvensizliğin kazanıldığı yıllardır. Sonraki yıllar (1-3 yaş) özerklik yahut utanç hissinin, girişimcilik yahut suçluluk hissinin edinildiği (3-6 yaş), okul yıllarında muvaffakiyet yahut başarısızlık hissinin yaşandığı (6-12 yaş), ergenlik yılları ise kimlik kazanıldığı yahut rol karmaşası yaşandığı (12-18 yaş) bir devirdir. Çocuklar, aldıkları geribildirimlerle olumlu ya da olumsuz hislere yönlenebilirler. Çeşitli etkinliklere yönlendirilen, övülen, muvaffakiyet için cesaretlendirilen çocuklar, çalışkan ve başarılı olma inançlarını geliştirirler. Böylelikle olumlu bir benlik kavramı geliştirme fırsatı elde etmiş olurlar. Toplumsal duygusal gelişim ; toplumsal gelişim doğumdan yetişkinliğe kadar olan periyotta beşerlerle münasebetlerin ve diğerlerine karşı geliştirilen hislerin tümüdür. Toplumsal ve duygusal gelişim birbirine epey yakın iki gelişim alsnıdır. İnsan olmanın gereği olan hisler toplumsal bağların oluşmasında temel bir rol üstlenirler. Toplumsallaşma çocuk gelişimde en kıymetli gelişim devirlerinden biri denilebilir. Empati , kendini tabir edebilme ,işbirliği, arkadaşlık bağları üzere marifetleri geliştirirler. Çocukluğun birinci yıllarındaki toplumsal gelişim ileriki yıllarda topluma ahenk için gerekli toplumsal davranışların temelini oluşturduğu gözlemlenmiştir. Ahlak gelişimi; çocukların kimi davranışları yanlışsız ve yanlış olarak değerlendirmelerini sağlayan bit devir olarak tanımlanabilir. Çocuğun yakın etrafındaki bireylere nazaran davranışları öğrendiği gözlemlenmektedir. Freud psikoanalitik kuramında ahlak gelişimini duygusal ve güdüsel bir süreç olarak ele alırken , Piaget, çocukta ahlak gelişiminin somut süreçler devrine geçilen 6 yaşa kadar başlamadığını savunur. Kohlberg’ in ahlak gelişim devri 3 yaştan sonrasını kapsar. Gelenek öncesi düzeyde( 10 yaşa kadar) çocuklar kendi çıkarları doğrultusunda ceza almamak için kurallara uyarlar. Klasik seviyede (11 18 yaş)kendi çıkarlarından çok aile ve akranları tarafından onaylanma eforu gösterirler. Gelenek sonrası seviye ise; kıymetler ve kanunların eleştirildiği bireyin kendine mahsus ahlak prensiplerini oluşturduğu seviyedir. Yaş arttıkça, çocuklar toplumsal gelenek ve ahlaki gereklilikleri açıklayabilir, bunlar ortasında ilişki kurabilirler.