Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş: Konut krizinin temel nedenleri açısından arz eksiklik ve yüksek mühendislik bulunuyor
ANKARA Üniversitesi’nden Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, “Konut krizinin temel nedenleri ortada arz eksikliği, yüksek finansman kaynakları ve kredi olanakları başta olmak üzere faktörlerin bulunduğu göz arkası edilmemelidir. Yurt dışından konut ve sivil konut üretimine müdahaleleri ve konut pazarının büyütülmesi zorunludur” dedi.
Ankara ÜniversitesiGayrimenkul ve İdaresi Kısmı Lideri Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, AnkaraÜniversite Ord. Prof. Dr. Şevket Aziz Kansu binasında düzenlenen basın toplantısında, konut kira kontratının yüzde 25 ile sınırlayan düzenlemesinin sona erdirilmesine ait değerlendirmede bulunuldu. Prof. Dr. Tanrıvermiş, yüzde 25 artış sonu uygulamasının bitmesiyle, kiralarda yine sayılarının büyüme proteini, “Öncelikle Türk hukukunda konut kira yıllık olarak yapılmakta ve mevcut mukaveleler de bu temele dayalı olarak hazırlanmıştır. 2 öncesi periyotta kontrat yapan kiracılar için bir sonraki yıl beklenecek ve kira için yenileme devri geldi artık TÜFE 12 aylık döneme kadar artış yapılacaktır. Konutlarda kira artışı için 12 aylık TÜFE ortalaması üst sınırdır. Bunu aşmayan bir oran değişimi mümkün olup, bunu aşacak bir talep geçersiz olacaktır. 1 Temmuz 2024 tarihi dahil, evvelki devirde mühleti biten kira mukavelelerinde artış yüzde 25 olması gerekirken, 2 Temmuz 2024 tarihine kadar yenilenecek kontratlarda kira parası yıllık TÜFE değişimi kadar artırılacaktır” diye konuştu.
İnşaat ve arsa maliyetlerinin artması nedeniyle yeni konut üretiminin küçüldüğünü belirten Prof. Dr. Tanrıvermiş, “Konut kredi oranlarının da yükselmesi en değerli projelere yer veriliyor. Kira konsensüsünün kaldırılmasıyla konut üretiminin artabileceğini de bu tek başına analizin tesir etmeyecektir. Konut krizinin temel nedenleri arasında arz eksikliği, yüksek enerji maliyetleri ve kredi olanakları başta olmak üzere faktörlerin bulunduğu göz gerisi edilmemelidir. Başta Etraf, Şehircilik ve Kültür Bakanlığı, TOKİ ve belediyeler olmak üzere kamu kuruluşlarının konut ve demokratik konut üretimine yönelik yatırımları ve konut pazarının büyütülmesi talimatı” dedi.
‘UZUN VADEDE KONUT STOKU ARTACAKTIR’
Ayrıca, kira karşılaştırmalarının sona ermesinin olumlu tesirlerine değinen Prof. Dr. Tanrıvermiş, “Kira artış sonucunun kaldırılması, konut yatırımlarını ve inşaat işletme teşvik edici tesir yapar. Hüküm piyasa şartlarında kira fiyatlarının yükselmesi, konut yatırımları için daha anlaşılır olabilir ve bu da konut stokunun artmasına katkı bulunabilir. Bu formda uzun vadeli konut arzının artışı ve kira fiyatlarının dengelenmesine yardımcı olabilir. Kira fiyatlarının 12 aylık ortalama TÜFE’ye göre değişim ve konut sahipleriyle kiracıların TÜİK’in her ay açıkladığı verilerini takip etmesi, kira fiyatlarının özgür piyasa şartlarına göre değişimini gerçekleştirebilir Bu da arz-talep faaliyetlerinin kurulmasına sağlayacaktır. Piyasaya müdahale edilmediğinde, dengelenmenin sağlanması ve kiracıların ile konut sahiplerinin merkezindeki taşınmazların azalmasına neden olacaktır. Bu da konut yatırımları ve inşaat kesimi için teşvik edici olacaktır. Uzun vadede bu durum konut stokunun artmasına katkı sağlayacaktır” dedi.
Prof. Dr. Tanrıvermiş, karşılaştırmaların kaldırılmasının muhtemel olumsuz tesirlerine ait “Kira artışları, genel olarak üst istikametli bir baskı yaratabilir ve bu da daha geniş kapsamlı ekonomik tesirler doğurabilir. Bu muhtemelen tesirleri için önlemler alınabilir. Örneğin, düşük gelirli kiracılara devlet kira yardımı sağlanabilir. Sahiplerine kira artışları planlama vergi teşvikleri sunulabilir. Uzun vadeli konut üretimini artıracak siyasetçiler ve teşvikler uygulanabilir” yöntemlerini kullandı.
