Plüton Gezegeninin Dahi Bir Atmosferi Varken Ay’ın Neden Yok? Aslında Uzun Vakit Evvel Varmış!
Geceleri gökyüzünde parıldayan Ay, aslında epeyce enteresan bir yapıya sahip. Dünya’nın bilakis Ay, kalıcı bir atmosfere sahip değil. Pekala, neden?
Bu durumun ardında birkaç temel sebep yatıyor…
Atmosferinin olmamasının temel nedenlerinden biri, manyetik alanının bulunmamasıdır.
Dünya üzere büyük gezegenler, güçlü yerçekimleri ve manyetik alanları sayesinde atmosferlerini korur. Ay ise ne güçlü bir yerçekimine ne de kollayıcı bir manyetik alana sahip.
Bu durum, Ay’ın güneş rüzgârlarının tesirine açık olmasına neden olur. Güneş’ten gelen parçacıklar, yüzeyindeki gaz parçacıklarını kolay kolay uzaya savurur. Zayıf yerçekimi nedeniyle de bu gazlar Ay’da kalamaz ve uzaya kaçar.
Zayıf yerçekimi, düşük kaçış suratı manasına gelir.
Dünya’nın yüzeyinden kaçış suratı 11.2 km/s iken, Ay’da bu sürat sadece 2.37 km/s’dir. Bu, gaz moleküllerinin Ay’dan kaçmasının çok daha kolay olduğu manasına gelir.
Örneğin hidrojen ve helyum üzere hafif gazlar, Ay’ın yüzeyinde kolay kolay kâfi sürate ulaşarak uzaya kaçabilirler.
Ay’da atmosferin olmamasının bir başka sebebi ise tektonik ve volkanik aktivitelerin bulunmamasıdır.
Volkanik aktiviteler, gezegenlerin atmosferlerini yenileyen gaz salınımlarına neden olur. Fakat Ay’da bu çeşit aktiviteler olmadığından, atmosfer yenilenemez ve mevcut gazlar güneş rüzgârları yahut kendi suratlarıyla uzaya kaçarlar.
Apollo misyonları sırasında Ay’dan getirilen magmatik kaya örnekleri, bir vakitler ağır bir atmosfere sahip olduğunu göstermektedir.
Atmosfer, yaklaşık 3.5 ila 3.8 milyar yıl evvel oluşmuş ve Mars’ın şu anki atmosferinin iki katı yoğunluğundaydı. Bu devirde Ay, volkanik aktiviteler ve meteor çarpışmaları sonucu yüzeyine çıkan gazlarla doluydu.
Ay’ın atmosferi karbondioksit yüklüydü ve su buharı da içeriyordu, yani yüzeyinde kısa bir müddetliğine de olsa sıvı su bulunmuş olabileceğini gösterir.
Ancak atmosfer, yaklaşık 35 ila 40 milyon yıl sürebildi ve akabinde güneş rüzgârları ve düşük yerçekimi nedeniyle yok oldu.
