Palavra Makinesi Sahiden de Söylenen Palavraları Tespit Edebilir mi? (CIA Casusu Testi Geçmişti)

Yalan makinesiyle ilgili videoları gördükten sonra eminiz ki birçok insanın başında birebir soru işaretleri belirdi.

Peki profesyonel bir yalancı, tepkilerini ve hislerini denetim edemeyecek kadar makûs bir yalancı mıdır?

Bu soruların karşılığına geçmeden evvel biraz makine hakkında konuşalım.

Gittikçe makinelere bağımlı olan hayatımıza bir yenisi daha eklendi. Neredeyse 3000 yıl öncesine dayanan yalan tespit etme yöntemleri, bugün bile geçerliliğini koruyor. Ama atladığımız bir şey var: Bir insan, bir makineyi de yenebilir.

Dijital dünyadayız ve her şey elimizin altında. Her şeyin yanıtını bulabiliyor, basitçe birtakım durumlar karşısında tepki geliştirebiliyoruz. Bir insanın palavra söylediğini, bu çağda yalnızca beden yansımalarından tespit etmek ne kadar mümkün?

Bizce pek değil.

Antik Yunan’dan binlerce yıllık Çin’e kadar aklınıza bile gelmeyecek pek çok yalan ortaya çıkarma tekniği denendi. Peki sonuç ne oldu? Koca bir hüsran. Zira dünyada şimdi palavrası %100 hakikat bir biçimde tespit edebilecek yol bulunmadı.

20. yüzyılın başlarında bizim palavra makinesi olarak bildiğimiz poligraf ortaya çıktı. Bu makineye bağlanan kişinin teneffüsü, kan basıncı, kalp atışı ve terleme üzere yansımalar ölçülüyor. Kolay sorularla başlayarak zora yanlışsız, öğrenilmesi istenen bahislerle ilgili sorular yönlendirilir.

Duygularımızı oluşturan otonom hudut sistemimizdir.

Tüm iç organlar dahil olmak üzere kaslarımızı dahi hudut sistemimize bağlar. Yüzümüzün kızarması, kalp atış suratı, cinsel uyarılma üzere aklınıza gelebilecek her şey de otonom hudut sistemine dahildir.

Yalan makinesi de kişinin palavra söylediğini otonom hudut sisteminin uyarılmasına bakıp tespit eder. Kişinin palavra söylerken terlemesi, kalp atışının hızlanması üzere durumlar beklenirken göz arkası edilen bir durum da var: Vücudumuz bizi yanıltabilir.

Yalanla suçlanan her insan, biraz da olsa bu yansımalara esasen giriyor.

Kaldı ki insanın kişilik özellikleri, günlük hayatta verdiği yansılar, anksiyete ve ruh hali üzere durumlar da göz önünde bulundurulmalı. Yani, bu makinelerin doğruluğu tam olarak mümkün değil. Bunun yerine araştırmacılar, yalancıyı tespit etmek için çizim yaptırma metodunun daha sağlıklı sonuçlar vereceğini tespit etti.

Bu usule nazaran yalan söyleyen kişi, fazla ayrıntıya girmeden daha tekdüze, detaysız çizimler yapıyor.