MTA’nın Son Çalışması: Kayseri’de 7.5 Büyüklüğünde Sarsıntı Olabilir
Jeoloji Mühendisi Adnan Evsen; en fazla 6.2 büyüklüğünde sarsıntı üretme potansiyeli olarak bilinen Kayseri’deki fayların, Maden Teknik Arama (MTA) tarafından son yapılan çalışmalarda 7.5 büyüklüğüne kadar sarsıntı üretebileceğinin tespit edildiğini ve Erkilet, Erciyes ve Yeşilhisar Fay Zonları’nda zelzele olabileceğinin potansiyel olarak değerlendirildiğini açıkladı.
Son MTA tarafından yapılan çalışmaların akabinde sunulan raporda 6.2 büyüklüğünde kıymetlendirme yapılan fayların 7.5 büyüklüğüne kadar sarsıntı üretebileceğinin anlaşıldığının altını çizen Jeoloji Mühendisi Adnan Evsen şu açıklamaları yaptı:
‘En son MTA tarafından yapılan Türkiye’nin Yer Kabuğunun Jeodinamiği Özelliği Projesi çerçevesinde Kayseri etrafında yer alan faylarla ilgili bir çalışma yapıldı. Bu çalışma Şubat ayında MTA’nın kendi sitesinde yayınlandı, birkaç gün evvel de bunların sunumu gerçekleştirildi. Yapılan bu çalışmalar içerisinde paleosismolojik çalışmalar en kıymetlileri ortasında yer almaktadır. Bu paleosismolojik çalışmalarda fayların cinsi, azamî ortalama büyüklükleri, atım ölçüleri, kayma suratı, zelzeleler, zelzelelerin tarihlendirilmesi ve zelzelelerin ortalama tekerrür dönemlerinin bilinmesi gerekiyordu. Bu manada MTA’nın yapmış olduğu çalışmasında bu bilinmezliklerin bir kısmı ortaya çıkartılmış oldu. Yapılan bu çalışmalarla birlikte Yeşilhisar, İncesu, Erkilet ve Erciyes faylarının yanal atım özelliğinin yanında olağan fay özelliğini gösterdiği anlaşılmış oldu. Paleosismolojik datalardan elde edilen değerlendirmelere nazaran Kayseri’de milattan evvel 25 bin 400 yılından itibaren günümüze kadar Yeşilhisar, Erkilet, Erciyes ve İncesu faylarında toplamda 14 tane zelzelenin olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Ayrıyeten Erkilet segmenti üzerinde yapılan çalışmalarda da 6.3 ve 6.7 büyüklüğünde iki tane daha yüzey kırığı oluşturan zelzelelerin olduğu yapılan çalışmalarla tespiti gerçekleştirilmiştir. Biz bu güne kadar zelzeleleri aletsel ve tarihi devir kayıtlarından hareketle 6.2 mertebesine nazaran kıymetlendirme yapıyorduk. Lakin bu günden itibaren en büyüğü Erkilet Fay Zonu üzerinde 7.5 olmak üzere yeni zelzele riskini öğrenmiş bulunuyoruz. Yeşilhisar Fay Zonu 40 kilometre olmak üzere 6,7 büyüklüğünde, İncesu Fay Zonu 22 kilometre olmak üzere 6.6 büyüklüğünde, Erkilet Fay zonu 49 kilometre uzunluğunda olmak üzere 7.5 büyüklüğünde, Erciyes Fayı da 56 kilometre uzunluğunda olmak üzere 7.3 büyüklüğünde zelzele üretebileceği yapılan rapordan anlaşılmaktadır.”
Kayseri’den geçen 3 faya dikkat çeken Evsen şu tabirleri kullandı:
‘Yeşilhisar Fay Zonu ortalama 3 bin yıl, Erkilet Fay Zonu ortalama 4 bin yıl, Erciyes Fay Zonu da 5 bin yılda bir tekrarlanma mühletinin olduğu yeniden yapılan çalışmalarda belirlenmiştir. Yeşilhisar Fay Zonu’ndaki son zelzele günümüzden 7 bin yıl evvel, Erkilet Fay Zonu’ndaki sarsıntı günümüzden 7 bin 500 yıl evvel, Erciyes Fay Zonu’ndaki zelzele günümüzden 15 bin yıl evvel gerçekleşmiştir. Bu kaideler altında yapılan değerlendirmelere nazaran hem Erkilet, hem Erciyes hem de Yeşilhisar Fay Zonları’nda sarsıntı olabileceği potansiyel olarak değerlendirilmiştir.”
6 ile 7 büyüklüğündeki zelzele ortasında matematiksel olarak 1 puan fark olsa da logaritmik olarak 10 puan fark olduğunu belirten Evsen açıklamalarına şu sözlerle devam etti:
‘Deprem büyüklükleri, zelzele şiddetinden farklı bedellendirilmektedir. Sarsıntı büyüklükleri yapılırken birtakım özellikler göz önüne alınarak değerlendirmeler yapılır. 6.0 büyüklüğündeki bir sarsıntı ile 7.0 büyüklüğündeki sarsıntı ortasında matematiksel olarak 1 puan fark vardır. Lakin logaritmik bazlı olduğundan ötürü bu 10 puan fark arz eder. Yani 6 büyüklüğündeki 10 tane sarsıntı, 7 büyüklüğündeki 1 tane zelzeleye eşittir. Evvelce 6.2 mertebesinde yapmış olduğumuz değerlendirmeler, günümüzde 7.5 mertebesine risk olarak yükseldiğinde ortada 13 kat fark demektir. Hasebiyle aritmetik ile logaritmik farkı burada birbirinden ayırmamız gerekiyor’ dedi.
7.5 büyüklüğündeki bir zelzelede en fazla etkilenecek bölgeler hakkında da bilgiler veren Jeoloji Mühendisi Adnan Evsen; “Eğer 7.5 büyüklüğünde bir sarsıntı gerçekleşirse başta Kayseri merkez olmak üzere Kocasinan, Melikgazi, Talas, İncesu, Yeşilhisar üzere yerleşim üniteleri başta olmak üzere 100 kilometre ara içerisinde yaşayan bütün yerleşim üniteleri etkilenir” biçiminde konuştu.
