Memleketler arası Olimpiyat Komitesi’nden Imane Khelif açıklaması
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Sözcüsü Mark Adams, komitenin günlük basın toplantısında, Paris 2024 Olimpiyat Oyunları’nda İtalyan boksör Angela Carini’nin bayanlar boks karşılaşmasında, 2023’te “cinsiyet uygunluğu testini” geçemeyen Cezayirli rakibi Khelif’in karşısına çıktığı maça ait açıklamalarda bulundu.
Bir gazetecinin, “Söz konusu iki boksör (Khelif ve Tayvanlı Lin Yu Ting) hakkında basındaki olumsuz haberlere nasıl son vereceksiniz? Tıpkı vakitte bu spor kısmında yarışan öbür boksörlere yönelik haksız muameleye nasıl son vereceksiniz?” sorusuna Adams, dün komitenin mevzuyla ilgili yayımladığı açıklamayı okuyarak karşılık verdi.
Adams, açıklamayı okumasının akabinde soruya verdiği cevapta, “Sanırım herkes bir karşılaşma sırasında kuralların değiştirilmeyeceği konusunda hemfikirdir. Karşılaşmada kimse kuralları değiştirmemelidir.” tabirini kullandı.
Herkesin müsabaka kurallarından emin olması gerektiğini vurgulayan Adams, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Konuyu daha geniş halde ele alacak olursak, bu mevzuda hala ne bilimsel ne de siyasi bir fikir birliği var. Bu siyah-beyaz bir problem değil. IOC olarak bu türlü bir tahlili, bu türlü bir fikir birliğini duymayı çok isteriz ve ortak bir anlayışa varılması halinde bu bahiste birinci harekete geçen biz olacağız. Lakin, dediğimiz üzere şimdi bu türlü bir durum kelam konusu değil.”
– “Bu açıklama ne bilim topluluğunda ne de öbür bir yerde mevcut değil”
Bir başka gazetecinin de IOC tarafından yapılan açıklamada, İtalyan boksör Carini’nin çektiği acı ve yaralara hiçbir atıfta bulunulmamasını sorması üzerine Adams, “Tabii ki hiçbir atletin sakatlanmasını istemeyiz ve alışılmış ki sizin anlattığınız bu sakatlık ve öbürleri de birebir biçimde. Umarız uygun ve tam bir düzgünleşme gösterir.” dedi. Adams, İtalyan atlete acil şifalar diledi.
Adams, “Her insanın ayrımcılığa uğramadan yarışa katılma hakkı olduğunu söylüyorsunuz. Pekala kromozomal yapıyı bilmediğine inanan bayanlara ne diyorsunuz?” sorusuna şu karşılığı verdi:
“Cinsiyet testlerine gelince, bu testler hafızamda kaldığı kadarıyla 1999’da son bulmuştu. Herkesin hemfikir olduğu bir cinsiyet testi olsa ve herkes kriterleri kabul etse bile ne atlet ne siyasi ne de bilimsel toplulukta kimsenin birtakım sahnelere geri dönüldüğünü görmek istediğini sanmıyorum ve gençliğinde cinsiyet testine tabi tutulan kimi atletleri tanıyorum. Epey utanç vericiydi ve neyse ki bu geride kaldı.”
Adams, bu mevzu hakkında herkesin kendisinden kolay açıklama beklendiğini lakin bunun mümkün olmadığını vurgulayarak, şunları söyledi:
“Herkes bunu nasıl belirleyebileceğimize dair siyah-beyaz açıklama istiyor. Bu açıklama ne bilim topluluğunda ne de öteki bir yerde mevcut değil. Daha evvel de söylediğim üzere, şayet bir konsensüs bulabilirsek ve konsensüs için çalışacağız. Bunu uygulamak için muhakkak çalışacağız. Açıkçası, bu oyunlarda bu türlü bir şey olmayacak. Lakin sanırım bu tüm spor kısımları için geçerli bir soru ve bu soruya tahlili olan herkesi dinlemeye açığız.”
“Bu bir transseksüel olayı değil”
Adams, Khelif’in 2023’te Yeni Delhi’de düzenlenen Bayanlar Dünya Boks Şampiyonası’ndan yüksek testosteron düzeyi nedeniyle diskalifiye edildiğine ait bilginin atletin Olimpiyat profilinden çıkarılması hakkındaki soruya da cevap verdi.
Mark Adams, “Bu mevzuda kesin bir bilgiye sahip değiliz. Bu, Genel Sekreter tarafından birdenbire alınmış keyfi bir karardı ve sonrasında bir uzlaşma sağlandı. Akabinde, daha evvel yapılmış sonuçlar ve testlere dayandılar, ama bu bilgiye sahip değiliz.” dedi.
Her vakit bir atletin cinsiyeti hakkında sorular olduğunu lakin bu soruya cevap vermenin misyonları olmadığını kaydeden Adams, karşılaşmalara uygunluk kriterleri kapsamında IOC’nin, atletlerin pasaportundaki cinsiyeti tanıdığını anlattı.
IOC Komitesi Sözcüsü Adams, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dolayısıyla, bu özel mevzudaki uygunluk, ulusal dokümanlarında, pasaportlarında bayan olarak görünüp görünmedikleridir. Tekrar belirtmek gerekirse, Cezayirli boksör bayan olarak doğdu, bayan olarak kaydedildi, hayatını bayan olarak yaşadı, bayan olarak boks yaptı ve bayan pasaportuna sahip. Bu bir transseksüel hadisesi değil. Bunu söylemediğinizi biliyorum fakat bir biçimde bunun bir bayanla dövüşen bir erkek olduğu istikametinde birtakım baş karışıklıkları var. Bu türlü bir durum kelam konusu değil. Bilimsel olarak bu konuda fikir birliği var. Bu bir bayanla dövüşen bir erkek değil ve bence bunu anlamamız gerekiyor.”
Adams, bayan atletlere testosteron testi yaptırmadıklarını lisana getirerek, birtakım bayanların testosteron düzeyinin erkeklerinkini de geçebileceğini ileri sürdü.
Bu hafta, Paris’teki North Paris Arena’da yapılan bayanlar 66 kiloda son 16 cinsinde İtalyan boksör Carini ile Khelif karşılaşmıştı.
Carini, aldığı sert darbelerin akabinde maçın 46. saniyesinde oyundan çekilmişti. Müsabakada yaşananların akabinde Imane Khelif’in mesleğinde daha evvel 2023 Dünya Boks Şampiyonası’ndan “cinsiyet uygunluk testleri de dahil olmak üzere” çeşitli testleri geçemediği spor kamuoyunca tartışılmaya başlanmıştı.
IOC, dün yaptığı açıklamasında, şu sözleri kullanmıştı:
“Paris 2024 Olimpiyat Oyunları boks turnuvasına katılan tüm sportmenler, karşılaşmaların uygunluk ve giriş düzenlemelerinin yanı sıra Paris 2024 Boks Ünitesi (PBU) tarafından belirlenen tüm geçerli tıbbi düzenlemelere uyarlar. Evvelki olimpik boks karşılaşmalarında olduğu üzere, sportmenlerin cinsiyeti ve yaşı pasaportlarına nazaran belirlenmektedir. İki atlet, 2023’teki (Uluslararası Boks Birliği) IBA Dünya Şampiyonasının sonlarına hakikat, rastgele bir yasal süreç olmaksızın birdenbire diskalifiye edildiler. Bu iki atlete yönelik mevcut atak, bilhassa de bu atletlerin uzun yıllardır üst seviye karşılaşmalarda yarıştıkları göz önünde bulundurulduğunda, rastgele bir uygun prosedür olmaksızın alınan bu keyfi karara dayanmaktadır. Bu türlü bir yaklaşım düzgün yönetişime alışılmamıştır. Uygunluk kuralları karşılaşmalar devam ederken değiştirilmemeli ve rastgele bir kural değişikliği uygun süreçleri takip etmeli ve bilimsel delillere dayanmalıdır.”
