Mardin’deki hafriyatlarda Neolitik Çağ’a geçişin izi bulundu
Mardin’in merkez Artuklu ilçesi Şika Rika Höyüğü’nde yürütülen hafriyat çalışmalarında Neolitik Çağ’a geçişin izlerini içeren örnekler elde edildi.
Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş liderliğinde yapılan yüzey araştırmasında Artuklu ilçesine bağlı kırsal Akıncı Mahallesi’nde tespit edilen höyükte, geçen yıl Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığınca kurtarma hafriyatı başlatıldı.
Doç. Dr. Kodaş’ın tavsiyeli yatırımda, Antropoloji Kısmında araştırma görevilileri Dr. Çağdaş Erdem, Dr. Eşref Erbil ve Bahattin İpek, Arkeolog Mehmet Şan, Onur Dinç, Mehmet Hatip Aksin ve Rüstem Cin’in yürüttüğü hafriyatlarda, Epipaleolitik Devir’den (Orta Taş) Devri), Cilalı Taş Dönemi olarak da bilinen Neolitik Çağ’a geçişin izlerini içeren bulgular tespit edildi.
Ulaşılan çok sayıda yontma taş alet, öğütme parçacıkları, boncuklar, insan ve hayvanlara ait kemik kalıntılarının Mardin Müzesi’nde ayrıntılı onarım konservasyon ve laboratuvarda incelenerek temizlenerek tahlilleri yapılıyor.
Kireçtaşı ana kaya üzerinde birbirinden farklı boyutlara sahip 20’ye yakın yerleşim alanı ayrı bir alan olan Roma Devri’nde de taş ocağı olarak tesis olarak kuruldu.
“Neolitik Devir’e geçiş hakkında yeni bilgilerin elde edilmesini sağlayacak”
Höyüğün kaçak hafriyatları ve bunların tahribatına yeteneklerini kaydeden Kodaş, bu nedenle süratli bir şekilde Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığında Valiliğin dayanağıyla birinci kurtarma hafriyatları çalışmalarını söyledi.
Höyüğün merkezine yaklaşık 30 kilometre, Dara Antik Kenti’nin ise yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta yer aldığı söz eden Kodaş, şöyle konuştu:
“Burada farklı devirlerde tarihlenen 20’nin üzerinde yerleşim yeri var. Ancak bilhassa de Epipaleolitik Periyot ve Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ’a tarihlenen yerleşim yerleri daha ağır. Bu yıl bilhassa kaçak kazıların bulunduğu höyüğün tam bulunduğu bölgede ve onun yanında bulunan yaklaşık 20 metre Bölgedeki alanda çalışma yaptık. Bu ikisinde kaçak hafriyatlar daha ağırdı ve bu sayede merkezde hemolojik yönetim hem de üçüncü açıdan yeni bilgilerin sağlanmasını sağladık.”
Bölgede bilhassa Çanak Çömleksiz Neolitik Devir’e ilişkin çok sayıda yerleşim yeri mevcut ve bu dönemde yürütülmekte olan aktaran Koddaş, Şika Rika yerleşiminin ise hem Çanak Çömleksiz Neolitik Devir’in başlangıçları hem de devam eden öncesine tarihlenen Geç Epipoleolitik Devir’e (Ara Taş Çağı) tarihlendiği söylendi .
Bölgedeki Neolitik Çağ yerleşim yerlerinin değerli bir çeşitliliğe sahip olduğunu aktaran Kodaş, şöyle devam etti:
“Burası bölgesinde bulunan öteki yerleşimlere oranı çok küçük. Yapılar da daha küçük boyutlu. Burada Epipaleolitik Devir’in daha geniş alanda tespit edilmiş olması tüm öteki çağdaş yerleşim yerlerinden farklı bir özellik sergiliyor. Mimarisi çok farklı. Yuvarlak yapılı yapılar baskın. Yerleşimin yapısında küçük boyutlu” 4-5 metre uzunluğundaki yapılarla temsil ediliyor. Yarı gömülü dediğimiz, yüzeyin plaketinde çok az gömülü halde inşa edilmiş. Yapıların kapsamlı yapılı bir şekilde inşa edilmiş 3 yapı bulunuyor. Merkezde büyük boyutlu yani kamuya ait bir yapı, çevresinde da küçük boyutlu meskenler. var.”
Kodaş, hafriyatta çok sayıda yontma taş alet, öğütme parçaları, havan elleri, boncuklar, parça kemik kesimleri, az sayıda tek parça insan kalıntıları ve çok sayıda küçük boyutlu kemirgen, tilki, köpek, domuz yahut kuşlara ait hayvan kemiklerinin bulunduğunu bildirdi.
Bölgede çok sayıda Çanak Çömleksiz Neolitik Devir yerleşimi olduğunu bildiğini lisana gelen Koddaş, “Fakat bunların öncesinde, Neolitik Devir’in kökenini oluşturabilecek Geç Epipaleolitik Devir’e ilişkin çok sayıda özellik mevcuttur. Bu nedenle Şika Rika 5 yerleşimi başka bir değere sahip. ‘e geçiş hakkında yeni bilgilerin elde edilebilmesi ve bölgenin neolitikleşme süreçlerinin ışık tutacağına dair bir gelişme.” tabirlerini kullandı.
“Ziyaretçiler Roma ve tarih öncesi devrimi deneyimleyecek”
İl Kültür ve Turizm Müdürü Ayhan Gök ise höyüğü Dara Antik Kenti’ne yakın olması hasebiyle da çok önemsediklerini kaydetti.
Höyükteki hafriyatın çok değerli olduğunu belirten Gök, “Neolitik Çağ ve önceden olması, Göbekli Zirve, Karahantepe ve Boncuklu Tarla ile de yaşdaş olmayı hedefliyoruz. Dara Antik Kenti’ne yakınlığı da turizm manasında değerli bir yer. Dara Antik Kenti’nin üzerinde turizm Şika Rika bölgesi her ne kadar Roma Dönemi’nde taş ocağı olarak kullanılsa da oradaki temel buluntular Neolitik Çağ’a göre. Yani milattan önce 10 bin yıl ve öncesine işaret ediyor. diye konuştu.
