Malatya’da 7 Bin Yıllık Mühürler Bulundu
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Malatya’daki Arslantepe Höyüğü’nde, taş ve kemikten yapılmış, üzerinde hayvan motiflerinin yer aldığı 7 bin yıllık 2 mühür bulunmuştur.
Şehir 6 kilometre uzaklıkta, Fırat Irmağı’nın batı yönünde bulunan Arslantepe, yüksek tarım potansiyeli, sulak alanları ve ırmağın taşkınlarından korunan yapısı sayesinde binlerce yıl insanoğluna kucaklaşmış tarihi yerler ortada yer alıyor.
Geç Kalkolitik Devir’den Demir Çağı’na kadar geçen tarihi süreçte buluntularına rastlanan Arslantepe, Hititler’den Roma ve Bizans’a birçok medeniyetin izlerini taşıyor.
Geçen yıl hafriyatlarda taş ve kemikten, üzerinde hayvan motiflerinin yer aldığı 2 mühür bulundu.
Geç Kalkolitik Devir katmanındaki hafriyat çalışmalarında bulunan ve milattan önceki 5 bin yıllara ilişkin olduğu bedellendirilen mühürler, höyükte günümüze kadar bulunan ve eski mühürlenme özelliğini taşıyor.
AA muhabiri Arslantepe Höyüğü Hafriyat Lideri Prof. Dr. Francesca Balossi Restelli, geçen yıl höyüğün batı kısmında Geç Kalkolitik Periyoda’nın katmanları kazıldıklarında kaldıkları mühürlerin üzerindeki hayvan figürlerinin daha eski devirlerde saklandığını söyledi.
Bu mühürlerin tarih ve üzerlerindeki motif olarak, höyükte geçmiş yıllarda ulaşılan başka mühürlerden farklı olduğunu anlatan Restelli, şöyle devam etti:
“Evin duvar kağıdı kaldırılınca iki mühür de duvar altından çıktı. Mesken Geç Kalkolitik 3. yahut 4. periyoda ilişkin, milattan önceki 3 bin 900 yahut 3 bin 500 yıllar ortasında. Çabucak yanı başında fırının bulunduğu yerde bir mesken var, milattan önceki 4 bin 200′ lü yıllara ilişkin bu iki konutun ortasında Mühürleri tam bu iki konutun ortasında buluşmak için tarz olarak hedeflenenler. Daha önce 5 bin kişi diye düşünüyorum.”
“Arslantepe’nin en eski mühürleri”
Restelli, mühürlere hayvan figürlerinin işlendiğini belirterek kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kemik mühürde keçi yahut keçiye yakın hayvan olduğunu düşünüyoruz. Taş mühür tahminen bir köpek ya da köpeğe yakın bir hayvan. Kalkolitik Devirde bu hayvan figürlerine çok rastlıyoruz, yalnızca Arslantepe değil tüm Kuzey Mezopotamya bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki mühürlerde bu figürleri kullanıyorlar. Tipik bir mühür. Arslantepe’de mühür var ancak bizim daha önceden bulduğumuz mühürler o kadar eski değil, bu nedenle enteresan. Bu figürleri Arslantepe’de çok daha önceden başlamalarını anlıyoruz ama yalnızca Arslantepe’de değil Şu ana kadar bizim en eski hafriyat alanımız. bu mühürler şu ana kadar bulunan Arslantepe’nin en eski mühürleri. Lakin daha eskileri katiyen var zira doruğun altında daha 10 metrede katmanlar var.
Mühürlerin Neolitik Periyotta başlatıldığına işaret eden Restelli, Arslantepe’de daha eski örneklerini bulabileceklerini dile getirdi.
Restelli, taştan yapılanın motifine yakın bir mührün Şanlıurfa’nın Birecik ilçesi Tilbes Körche’deki hafriyatlarda bulunduğuna dikkati sürdürdüğünü kaydetti:
“Bulduğumuz mühür benzersiz olarak kırmızı hematit olabilir, üzerinde bir hayvan figürü var, görülebilir güç. Bulduğumuz taş mühür tarz olarak Birecik’te Tilbes Körche’de bulunana yakın. Kemikten olan mührün tarz olarak hem Kuzey Irak’ta Zirve Gawra’da hem Tell Zeidan’da Fırat Irmağı desteği vardı. Bunlar tarz olarak birbirine benzer. Bu yerlerle ilişkilerimiz. Tarih olarak hem Tilbes Körche’nin hem Tell Zeidan’ın eski, milattan önceki 5 binleri.
Kemik mühürdeki başarının ise keçi olduğunu hedefliyoruz. Özel bir keçi zirai boynuzu düz değil. Biz biraz inceledik, yabani keçiye benzettik. İki keçi figürü daha var, onlardan farklı zira boynuzları düz. Tahminen 2 yaban ve 2 de mesken keçisi olabilir.”
