“Kızlar okumaz” denildi, başörtüsü yasağıyla savaştı: Azmini ipeğe işledi
“Kızlar okumaz” denildi, başörtüsü yasağıyla savaştı: Azmini ipeğe işledi
Eğitime mahzurlar, nakışa “engel” olmayız
Yasakları nakışla aştı
DÜZCE – Düzce‘de yaşayan Meral Çarıkçı Kaba (52), bir yanda babasının “Kızlar okutulmaz” mahzuru, başka yanda “başörtüsü yasağı” sebebiyle eğitimine orta vermek zorunda kalırken, Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı Evrakı ile el nakışlarının usta isimlerinden biri oldu. Makinelerin bile yapımında zorlandığı ipek nakış işleyen zanaatkar, sanatını genç kuşaklara aktarma gayretinde.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca 2022’de “Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı Belgesi” verilen El Nakış Ustası Meral Çarıkçı Kaba’nın hayat öyküsünü dinleyenleri Kültürel. İlkokuldan mezun olduktan sonra yurt dışında burs kazanan fakat babasının “Kızlar okutulmaz” dediği bir süre okula gitmeyen Çarıkçı Kaba, ortaokulu dışarıdan bitirmesinin akabinde ise bu kere de 28 Şubat sürecinde başörtüsüyle karşılaştı ve liseyi okuyamadı. Okula gidemediği yıllarda aldığı dini eğitimler ile hafızlık yapan ve el nakışı konusunda kendini geliştiren Meral Çarıkçı Kaba, 2002’de dünyaevine girdi, ikiz çocuk sahibi oldu.
Kızımız Sayın Kabala’nın hayatını paylaşmakta olan; Düzce Zübeyde Hanım Kızı’nda Giysileri Mını 2018’de muvaffakiyetle tamamlayan; 2021’de altın üniversitesi ise Klasik El Sanatları Kısmından mezun oldu.
Yıl boyunca bu yana elmaksısı babasından vazgeçmeyen Meral Çarıkçı Kabala, makinelerinin bile yaparak ipeklere işlediği nakışlarla görenlerin gelişmesini sağlıyor.
“Kızlar okunmaz”
Hayat öyküsünü Meral Çarıkçı Kaba, “İlkokulu bitirdim. Yurt dışında burs kazanmıştım ancak babam o vakit ‘Kızlar okutulmaz’ modeli ile değişmişti. Sonra Kur’an kursuna başladım. 6 yıllık dini eğitimden sonra hafızlık yaptım. Ortaokulu dışarıdan bitirdim. Daha sonra türban meseleleri çıktı ve uzun bir orta yaptım” dedi.
“Yaptığım işi daha fazla gayretle yapmak”
Yıllardır evvel Kadıköy’de tanıştığım tabir eden Çarıkçı Kaba, “Nakışla tanışmam Kadıköy’de kıyıda zincir çekerek başladı. Nakış yaparken ona yardımcı oldum. Nakışa başlamış oldum. 2002’de evlendim ve liseyi kitabıma başladım. İkiz çocuklarım var, onlarda şu anda üniversite okuyorum. Ben de bir önceki kitabımda üniversite okuyorum. Bu işte daha da ilerlemek ve geçmişimi daha güzel yapmak çabasındayım” diye konuştu.
“Ağlamaya başladım, çok olmuştum”
“Çok ince bir ip, saç kılı kadar ince diyebiliriz”
Ödemiş ipeği üzerine nakış egzersizleri lisana getiren Çarıkçı Kaba, “İpek kumaşın benimsendiği bir projeydi. Ödemiş ipeği ile çalışıyorum ben. ‘Bunu yapabilir miyim sanki?’ diye düşünmüştüm. Çapanın 70 numaranızı buldum. İlerleyen süreçte zorlanıyorum. İnce bir ip, ince diy yapabiliriz ancak çok şükür ki bir tane bulduk.
“Bütün gün nakış yapabilirim”
Gençlere hitap etmek istediğine dikkat çeken Meral Çarıkçı Kaba, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Gençlere bu bahisleri anlatmak istiyorum. Giysi üretim teknolojisi mezuniyetuyum. Gençlere de el nakışı gösterium lakin bu işe değiller. Benimki, da bu bahislerde gelir sağlayabilmeleri ve boş vakitlerinde bu işleri yapmaları. Zira hayatın bize ne getirecek belirli olmuyor. Ben bu görevi kazandım ve sevenm tatilci oluyorum. Bütün gün inşaat yapıyor ve işveren iş beni rahatlatıyor. Bu türlü projelerim var. Gençlere de bize gelin merkezinde, bu bahiste bana takviye olan ve SporVilayet Müdürlüğüne teşekkür ediyorum”
“Ben kendi çocuğuma bu işi yapmadım”
El nakışı sanatının kaybolmaya yüz tutmuş da söz eden Meral Çarıkçı Kaba, “Çoğu desenleri evvelce yeniye dönüştürüyoruz. Nakışın biraz yüksek lakin bu meslek kayboluyor. Biz dokum bulamıyoruz, atölyeler kapanıyor. Fiyatlar yüksek olduğu için bu meslek performansı diyebiliriz. Beşerler artık makine adabı çalışıyorlar. Bu meslek kaybolmalı. Bu bizim sanatımız. Kültürel mirasta olan büyüklerimiz var. Onlar vefat ettiğinde, bunlara birlikte birçok şey gidiyor. Ben kendi çocuklarıma bu işi yapıyoruz. Bizim coğrafyamız ve hayat deneyimimiz. Bulduğunuz kesimle kırkyama arasında istediğiniz şeyi seçebilirsiniz. Gençler bir proje ile bunu daha fazla dağıtabiliriz” sözlerine ekledi.
