Kars’taki Gemli Tabya Turizme Kazandırılmayı Bekliyor
1854 yılında Kars’ta Rus ataklarına karşı nalı halinde çevrilmiş toprak mevzileriyle hilalden inşa edilen Gemli Tabya, turizme kazandırılmayı bekliyor.
Kars Çayı’nın aktığı Dereiçi mevkisindeki vadinin üst kısmında makineli tüfek mevzisinin bulunduğu tabya, at nalı ve hilali andırmasıyla dikkati çekiyor.
Kerim Paşa tarafından 1854’te yaptırılan, Ruslar ve Ermenilerle yapılan savaşlarda kullanılan tabyanın duvarları yıkılmış, makul noktalarda tanımlanmış avcılar tarafından kazılmış ve bir kısmı hayvan barınağının oynanması adeta talan edilmiş durumda.
Düzgün kesilmiş bazalttan bordür süslemeli, “Kerim Paşa Tabyası” olarak da isimlendirilen cephe duvarları, geçmişten günümüze oldukça sağlam biçime ulaşmıştır.
Gemli, Kars Kalesi’nin doğu istikametinden gelecek akınlardan korunmak amacıyla yakın tabyada gerçekleştirilmiştir.
“Ruslara karşı savunma yapılmıştır”
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Orta Çağ Tarihi Ana Bilim Kısmı’ndan emekli Dr. Öğretim Üyesi ve tarih araştırmacısı Gürsoy Solmaz, AA muhabirine, Kars’taki 46 tabyadan biri olan, “Gemli ya da Kerim Paşa” olarak isimlendirilen tabyanın askerler tarafından yapıldığını söyledi.
Solmaz, “13 parçadan oluşan tabyanın kuzey kısmı açık, başka kısmı at nalı yahut hilal halindedir. Bu üretim cinsi de Anadolu’daki tabyalar içerisinde özellik gösterir. Yalnızca Erzurum Palandöken’deki tabyalarla benzerliği vardır. Ruslara karşı savunma gayeli yapılmıştır. Kerim Paşa, Savunmayı dışarıda bırakarak bizatihi yapmak isteyenler de muhalifler ona mahzur olmuşlardır. 1853-1855 Kırım Harbi olarak isimlendirilen devrin yapısıdır.” diye konuştu.
Vatan şairi Namık Kemal’in develerinde Kars’ta yaşadığını hatırlamaları söyleyerek Solmaz, kelamlarını şöyle tamamladı:
“İşte o savaş getirmiş olduğu gerilim, baskı, tansiyondur ki bu savaş sonunda yapılacak olan 93 Harbi’yle Kars görüldüğünce Namık Kemal, ‘Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini/Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini?’ Münasebetiyle bu tabyanın çalıştığı periyotta şair Namık Kemal de Kars’ta ikamet etmektedir.Şairliğini de bu tabyaların bulunduğu coğrafyada başlatacaktır.Tabyamızın üst tarafı toprakla kaplı ve 3 metreden fazla toprak olduğu biliniyor.
Gönül ister ki ilgililer, burada düzenlesinler, turizme kazandırsınlar. Ayrıca Kars, turnuvaların nişanesi olarak rotası o ana kadar mevcut olan bu Kerim Paşa Tabyası’nı yönetmiş, taraftarlara tanıtmış olsun.”
