Karahan’dan faiz konusunda temkinli yaklaşım
Başkan olduktan sonra birinci yüz yüze röportajını Bloomberg’e veren TCMB Başkanı Fatih Karahan politika faizinde atılacak adımların 2025 ve ötesindeki enflasyon amaçlarına ulaşmak için ayarlanması gerektiğini belirtti.
Enflasyonun haziran ayında sekiz ay sonra birinci defa gerilemesi TCMB’nin yüzde 50 düzeyindeki siyaset faizini indirebileceği spekülasyonlarına yol açmıştı. Birçok analist TCMB’nin dördüncü çeyrekte faiz indirimi yapmasını beklerken Goldman Sachs bu çeyrekte bir indirim beklentisini lisana getirmişti.
Perşembe günü TCMB’nin İstanbul’daki binasında konuşan Karahan faiz indirimi zamanlamasına ait yorum yapmazken “Temkinli yaklaşımımızı müdafaamız gerekiyor” açıklamasını yaptı.
Enflasyonda düşüş sürecinin ve iç talebin zayıflamaya başlaması sonrası nakdî gevşeme yolunda en büyük mani firmaların ve hanehalkının enflasyon beklentileri ile TCMB’nin iddiaları ortasındaki fark oldu. TCMB bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 38’e gerilemesini, 2025 yıl sonunda yüzde 14 ve 2026 sonunda yüzde 9’a düşmesini bekliyor.
Karahan “Bu yılki amacı tutturmak kredibilite kazanmak için kritik ve bunun için ne gerekiyorsa yapıyoruz. Fakat bunun sonuncu amaç olmadığını not etmek gerekir” dedi.
“Beklentilerde daha net düzgünleşme bekliyoruz”
TCMB verisine nazaran 12 aylık enflasyon beklentilerinde hanehalkı ve firmalar, piyasalardan ayrışıyor. Hanehalkı bu yıl sonunda yüzde 70 civarı TÜFE beklerken piyasa iştirakçileri beklentileri TCMB iddiasının üst bandı olan yüzde 42’ye yakınsıyor. Karahan “Hanehalkı ve firma beklentilerinde daha net güzelleşme görmek istiyoruz. Böylelikle enflasyon beklentilerinin dezenflasyon sürecine dayanak vereceğine ait biraz daha rahat olabiliriz” diye konuştu.
Karahan, gelecek ay Ankara’da TCMB’nin enflasyon raporu sunumunu gerçekleştirecek.
Karahan haziran enflasyon verisinin ekonomist beklentilerinden düşük gelmesine karşın bu düşüşün önemli ve kalıcı olduğu sonucuna varmak için “erken” olduğunu belirtti.
TCMB Başkanı temmuzda elektrik ve yönlendirilen fiyatlardaki artışın aylık enflasyona 1,5 yüzde puan üst istikametli tesir yapmasını bekliyor. TCMB için talebi zayıflatmak ve sağlıklı bir cari dengeyi
sağlamak için kısıtlayıcı siyaset kritik ehemmiyet taşıyor. Talebin ılımlılaştırılması Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yönetiminin Mayıs 2023 seçimleri öncesi uyguladığı siyasetlerden keskin bir dönüş manasına geliyor. Yüksek enflasyon karşın ucuz krediye erişim tüketim patlamasına yol
açmış, beklentileri bozmuştu. O periyotta bu politikayı eleştirenler ödemeler istikrarı krizi uyarısı yapmıştı. Karahan’ın da dahil olduğu yeni iktisat takımı, anaakım siyasetlerle enflasyonu düşürme tercihiyle, büyüme kompozisyonunu tekrar dengelemeye çalışıyor.
“Liranın gerçek olarak kıymet kazanmasının mühendisliğini yapmıyoruz”
Karahan’a nazaran sıkı siyasetinin “sonuçlarından” birisi Türk lirasında gerçek bedel kazanımı oldu. Karahan “Liranın gerçek olarak paha kazanmasının mühendisliğini yapmıyoruz. Bu daha çok faizlerin yüksek olduğu bu siyasetin direkt bir sonucu” diye konuştu. Siyaset, lira cinsi varlıkları daha cazip hale getirirken ve bu varlıklara talebi artırırken nihayetinde kurun gerçek olarak kıymetlenmesine de yol açtı.
Goldman Sachs üzere global bankalar rekabetçilikte düşüş ve ihracatçıların yüksek kur talebi üzere potansiyel tasalar sebebiyle liradaki yükseşte “sınırlı bir alan” olduğunu söylemişti.
Karahan para siyasetinin iç talebi düşürdüğünü ve enflasyon beklentilerini çıpaladığını belirterek ikisinin de ithalatı önemli ölçüde azalttığına dikkat çekti. Gerçek kurda pahalanma ihracatı kıymetli hale getirse de, Karahan’a nazaran enflasyon beklentilerini çıpalaması hasebiyle cari açığı tesiri düzgünleştirme istikametinde.
Yine de yetkililer liranın çok pahalanma yaşamaması için temkinli ve bunun için offshore liraya yönelik düzenlemeler devreye giriyor. Yetkililer uyumu sağlarken Karahan
offshore swaplara ait düzenlemelerin BDDK’nın uhdesinde bulunduğunu belirtti.
Bugüne kadar yürürlükteki düzenlemeler TCMB liderine nazaran likidite meselesini daha yönetilebilir hale getirilmesinde yardımcı oldu.
“Rezerv biriktirmeye devam edeceğiz”
Karahan “Rezerv durumumuzu uygunlaştırma ile ana gayemiz olan dezenflasyonu başarma ortasında istikrar kurmamız gerekiyor. Dezenflasyon çok likiditeden ve sermaye akımlarının yarattığı
kırılganlıktan kaçınmayı gerektiriyor. Bu ödünleşimleri düzgün yönettik ve regülasyonların gevşetilmemesi bize yardımcı oldu” sözlerini kullandı.
Pozisyonlarını hedge etmek isteyen yabancı yatırımcılar liraya erişimin kolaylaştırılmasını talep ediyor. Yetkililer ise volatilite artışı yaşanmasını istemezken evvelki idare liraya
karşı kısa durum alınmaması için bu kuralları hayata geçirmişti.
Bloomberg Economics’e nazaran TCMB ikinci çeyrekteki çok büyük sermaye akımları karşısında son 40 yılda görülmemiş ölçüde rezervlerini artırdı.
Rezervlerin daha da artırılmasının gerekliliğine işaret eden Karahan ana maksatları doğrultusunda dezenflasyonun başarılması olduğunu söyledi. Karahan “Fiyat istikrarını önceliklendirmeye ve piyasa şartlarının elverdiği ölçüde rezerv biriktirmeye devam edeceğiz” değerlendirmesini yaptı.
Karahan gelecekte TCMB’nin Döviz yükümlülüklerini düşürmek isteyeceğini ve yurtdışı merkez bankalarıyla yapılan mevduat mutabakatlarının gözden geçirilebileceğini vurguladı.
