Instagramsızlık ve Varoluşsal Kriz!
Dünyasına adım atan çabucak herkesin bir gün birer filozof, gezgin, şef, doktor, koç, güzellik uzmanı, yogi, doğasever, teknoloji dâhisi, aktivist, vegan, patican dostu, eksper ve dahi guru olabildiği; memnunluktan dört köşe, tasasız sevgi pıtırcıklarına dönüşebildiği; yarattığı kozmosla bizleri bir çeşit kuantum alanına çekip, somutta var olmayan şeyleri yaşıyormuş üzere hissetmemizi sağlayan; yapay estetikle de gerçek güzellikle de başımızı döndüren; görülme, beğenilme, takdir edilme açlıklarımızı gideren; bir yandan dayanılmaz besleyici öte yandan çok toksik, bir yandan uyandırma servisi öte yandan ninni, bir yandan çok değerli bir istihdam ve iktisat vahası öte yandan tüketim tuzağı; sevinç kaynağı, depresyon kuyusu; uygunuyla kötüsüyle 14 yıldır her gün içimizi döktüğümüz, hayatlarımızı deşifre ettiğimiz sırdaşımız, dönüştürücümüz, biricik dostumuz Instagramsız geçen 3 koca günü devirdik!
O sabah kendine nasıl bir kahve hazırladığını, hangi yoga konumunu yaptığını, konutun merdiveninden nasıl dans ederek indiğini, hangi restoranda ne yediğini, o meşhur markadan ne aldığını, ayağına sürdüğü ojelerini, görüntülü fonlarda içtiği kokteylleri gösteremeyenler için kahredici günler bunlar. Görülmek isteyenlere Çin azabı, etinin kopması üzere.
Klimalı ofislerin, fabrikaların, meskenlerin dört duvarının ortasına sıkışıp, kim nerede ne yapmış, ne yemiş, ne giymişi görüp, özenmek/öykünmek/bunalıma bağlamak isteyenlereyse çöl azabı, susuz kalmak üzere.
Aforizmacılara, kaydırmalı postlarla öğüt vericilere, bilgisini paylaşmak/aktarmak isteyenlere, kendisini sanatla, edebiyatla, tasavvufla, bilimle, maneviyatla, tabiat ve hayvan sevgisi ile hayatları zenginleştirmeye, şuurları yükseltmeye adayanlara, yazılarıyla ütopyalarının tohumlarını ekmeye çalışanlara, bir zihinde bile olsa bir ışık yakmak için uğraşanlara gelirsek… Onlar için de elleri ve ağızları bağlı, tek ayaküstünde bekleme cezası üzere bir şey olsa gerek. Yeniden de dayanırlar, kanımca.
Instagramsızlık nahoş bir şey. Ülkemizdeki 58 milyon kullanıcıda (statista.com bilgilerine göre) “varoluşsal bir kriz” yarattığını düşünmeden edemiyorum. “Gör beni!” diyen de mutsuz, “Duy beni!” diyen de. “Like” butonu esirleri, “acaba ne kaçırıyorum”cular, “stalk”cular da… Tüm reklam ve tanıtım stratejisini Instagram odaklı kurgulamış olanları da tutmuştur bir baş ağrısı, olağandır. Sabah gözünü açıp, Reels’lara gömülemeyen de afallamıştır, barlarda arkadaşlarıyla sohbet etmek zorunda kalan da…
“E, bugün ne yapacağım ben?” deyip, boşluğa düşen de vardır, “IG’de paylaşamayacaksam o açılışa niçin gideyim?” diyen de. “Ben çiftçiyim, billboardlara verecek param yok lakin katkısız doğal eserimi tarladan direkt satabildiğim tek kanaldı burası!” diye keder yanan da… Türkiye iktisadına günlük maliyetinin 1,9 milyar lira olduğunu düşünürsek, Instagramsızlığın bireyleri de, kurumları da kısaca ülkeyi yoksullaştıracağı da bir gerçek.
Hayatlarımızdaki bu eksikliğin tadını çıkaran da olmuştur, eminim. Arkadaşlarını arayıp hatır soran, kocasıyla akşam yemeğinde iki çift laf eden, çocuğunun derslerine göz atan, haftalardır ertelediği ütüleri bitiren, yarım kalmış kitabına dönen, teyzesinin doğum gününü kutlayan, dersini %100 odaklanarak dinleyen… Oh be demiştir onlar, kısa bir müddet için Ama mesela SMA’lı çocuğu için ilaç parası toplamaya çalışanlar, mesela kuzenine karaciğer nakli için donör arayanlar, mesela can dostlarımızın hayatlarını kurtarmak ismine manalı bir örgütlenme eforu içinde olanlar… Onlar kahrolmuştur, eminim.
Anamızın karnından Instagram’la doğmadık lakin onunla var olan çok insan var. İçine hapsolanı da var, manalı bir araç olarak kullananı da.
Selfie takıntılısına da rastlarsın, daima konuşana, referans vermeden el âlemin üretimlerini kendisininmiş üzere paylaşana, her daim öfkesini kusana, köpeğini, sincabını starlaştırana, “0 gönderi 7500 takip”lisine de… Bazen de sıradan bir hayat süren bir ermişe tesadüf edersin, dünyan değişir. Instagramdan çok şey de öğrenebilirsin, dezenformasyondan beynin de sulanabilir.
Hem dopamin kaynağımızdır, hem mutsuzluk sebebimiz; bazen şifa dağıtır bazen sıhhatimize kast eder. Bir makale için de bir otel seçiminde de hatta verimli/huzurlu bir hayat sürmende bile rehber olabilir sana. Saymakla bitmez hünerleri. Sade bir fotoğraf uygulamasından dönüşüp, içine dünyaları sığdırmayı başarmış, bin bir renkten, dokudan oluşan bir cihandır o. Her biçimde Instagramsızlık nahoş bir şey. Yarattığı mahrumluk hissi ağır.
Öyle ki, şarap bulamayınca ispirtoya eyvallah eden alkolikler misali tüm güvenlik açıklarına karşın önümüze gelen VPN’e sarıldık. Görülmekten, duyulmaktan, izlemekten, bağırmaktan vazgeçmedik. Gücümüzü, boş vaktimizi bu yoksunluğun temel sebebinin yanlışlığını çözmek, bağlantı hakkının 58 milyonun elinden alınmasını nasıl kökten değiştirebileceğimizi düşünmek yerine VPN araştırmasına verdik.
Hal bu türlü olunca, yasaklar neden vardır, diye düşünmeden edemiyor insan. Ve aklıma gelen iki husustan öteye gidemiyorum.
1) Bireylerin ve toplumların sıhhatini, huzurunu, kültürünü ve hatta ömrünü korumak için belirlenmiş pürüzler (Ör. Alkollü araç kullanmanın yasaklanması, kapalı alanlarda sigara içme yasağı, müdafaa altındaki doğal alanlarda av yasağı, tarihi yapıtların korunması ile ilgili yasaklar, birtakım ilaçların reçetesiz satılmasının yasaklanması vs. vs.)
2) Bireylerin ve toplumların sıhhatini, huzurunu, kültürünü ve hatta ömrünü korumak mazeret edilerek, muhakkak bir disiplin sağlamak ve birilerinin (!) kendi çıkarlarını ya da isteklerini gözetmesi için belirlenmiş ve dayatılmış maniler… (Ör. Birtakım iş yerlerinde kot pantolon giyememek, okullarda birtakım saç tarzlarına getirilen yasaklar, sanat yapıtlarına uygulanan yasaklar, sansürler, söz özgürlüğü yasakları, hayvanların hayat haklarına getirilmiş yasaklar hatta ebeveynlerin çocuklarına koydukları katı yasaklar bile.)
Bu ikinci unsurun ekseriyetle mantıklı bir münasebetinin olmadığı, şahsî yahut politik nedenlerle uygulanan (nispeten keyfi denebilecek) yasaklardan olduğu aşikârdır.
Sizce Instagram yasağı hangi hususa giriyor?
Hazır IG bağımlılığımız zayıflamaya yüz tutmuşken, biraz da sorgulasak, düşünsek ve yeniden sorgulasak nasıl olur sanki?
Linkedln
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
