Ergenlik periyodunda boğmaca aşısı

• Boğmaca, Bordetella Pertussis isimli bir bakteri tarafından oluşturulan şiddetli bir teneffüs yolu enfeksiyonudur. En sık sonbahar ve yaz mevsiminde görülür. Öksürük ve hapşırık sırasında oluşturulan damlacıklar yoluyla beşerden beşere bulaşır.
• Öksürük birkaç hafta (sıklıkla 2-6 hafta) hatta bazen aylar uzunluğu sürebilir.
• Komplikasyonlar:

Solunumsal: Apne (solunum durması), zatürre, atelektazi (akciğer dokusunun büzüşerek sönmesi), akciğer zarlarında yırtılma sonucu akciğer dokusunun sönmesi (pnömotoraks), teneffüs yetmezliği, orta kulak enfeksiyonu

Kuvvetli öksürüğe bağlı olarak burun kanaması, kaburga kırığı, konjunktival kanama, beyin kanaması

Sinir sistemi (nadir): Nöbet, beyin dokusunda iltihap, ölüm

• Bir yaş altı (özelikle de 3 ay altı) bebekler ve astım gibisi kronik akciğer hastalığı olan çocuklar, komplikasyonlar açısından yüksek risklidir.
• Ülkemizde Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) çerçevesinde 2., 4.,6.,18. aylar (Difteri-boğmaca, tetanoz, çocuk felci, H.influenza karma aşısı) ve 4 yaşında (Difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci karma aşısı) boğmaca aşısı yapılmaktadır.
• Günümüzde Amerikan Bağışıklama Danışma Kurulu (ACIP) dahil birçok yurtdışı kurumun önerisi 11-12 yaşlarında boğmaca aşılamasının tekrarlanmasını içeriyor. Bunun nedeni, hem boğmaca her yaşta görülebildiği için ergenleri de korumak, hem de konutta yahut yakın temasta oldukları şimdi boğmaca aşısı yapılmamış yahut tamamlanmamış bebeklerin korunmasını sağlamak.
• Aynı formda konutta küçük bebek bulunan ailelerde meskendeki ergen ve erişkinlerin boğmaca aşısı ile aşılanması teklifini de içeren bu yaklaşıma “koza stratejisi” ismi veriliyor. Batı’da bu gayeyle hamilelerin de 27-36. gebelik haftalarında yahut en geç doğumdan çabucak sonra boğmaca aşısını olmaları öneriliyor. Koza stratejisi, meskendeki şimdi boğmaca aşısı olmamış 2 ay altındaki bebeklerde boğmaca enfeksiyonu riskinin %80, hastaneye yatışın ise %90 oranında azaltılmasını mümkün kılıyor.
• Aşı, erişkin doz difteri, tetanoz, boğmaca ve polio içeriyor ve ülkemizde de özel aşı olarak mevcut. Ülkemizde GBP çerçevesinde 13 yaşında uygulanan difteri tetanoz karmasının alternatifi olarak uygulandığında, boğmacaya karşı bağışıklama sağlama imkanını sağlıyor.
• Aşının ergenlerde yan tesirleri sıklıkla hafif ve ateş, halsizlik, iştahsızlık, kusma, ishal, baş ağrısı, enjeksiyon yerinde şişlik, kızarıklık ve ısı artışı biçiminde görülüyor. Çok nadiren aşının yapıldığı kolun tamamında şişlik, bayılma ve önemli alerjik tepki ortaya çıkıyor.

Görsel açıklaması: A.B.D’de boğmaca aşısının yapılması önerilen yaş kümeleri

Görsel kaynak: : A.B.D Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi

Doç Dr. Nisa Eda Çullas İlarslan

Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı