Emperyalizm Hakkında Merak Edilen 10 Bilgi
Merhaba dostlar! Bugün sizlerle tarih boyunca pek çok milletin bahtını değiştiren, koca imparatorlukların doğuşuna ve çöküşüne sebep olan bir kavramdan bahsedeceğiz: Emperyalizm.
Emperyalizm, geçmişten günümüze, dünya üzerinde derin izler bırakmıştır ve bu izler, bugün bile pek çok toplumun yapısını ve yazgısını etkilemeye devam etmektedir.
1. Emperyalizm nedir?
Emperyalizm, Latince ‘imperium’ sözünden gelir ve ’emir, otorite’ manasındadır.
Yayılmacılık yahut sömürgecilik olarak da bilinen emperyalizm, bir ulusun siyasi ve ekonomik gücünü kullanarak öbür ulusları denetim altına alma ve kendi çıkarları doğrultusunda yönetme siyasetidir.
2. Kökenleri nereye dayanır?
Emperyalizm, antik çağlara kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Mısır, Roma ve Osmanlı üzere birçok güçlü uygarlık, topraklarını genişletmek ve öbür halkları denetim altına almak için emperyalist siyasetler uygulamıştır.
3. Emperyalist devletler ne ister?
Ekonomik çıkar, siyasi güç ve itibar, kültürel üstünlük inancı ve yeni topraklar edinme isteği üzere çeşitli faktörler ulusları emperyalizme yönlendirmiştir.
4. Hangi usulleri kullanırlar?
Askeri güç, diplomatik baskı, ekonomik sömürü ve kültürel asimilasyon emperyalist devletlerin kullandığı yaygın metotlar ortasındadır.
5. Emperyalizmin en yaygın biçimlerinden biri sömürgeciliktir.
15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalı kaşifler, yeni ticaret yolları ve zenginlikler arayışıyla dünyanın dört bir yanına yayıldılar. Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfiyle başlayan bu süreç, İspanya, Portekiz, İngiltere, Fransa ve Hollanda üzere ülkelerin büyük sömürge imparatorlukları kurmasına yol açtı.
Sömürgeci devletler, sömürgeler olarak isimlendirdikleri bölgeleri siyasi ve ekonomik olarak denetim altına alarak buradaki kaynakları kendi çıkarları için kullanırlar.
6. Emperyalizmin tesirleri nelerdir?
Emperyalizm, sömürgeleştirilen halklar üzerinde yıkıcı tesirler yaratabilir. Lokal kültürlerin yok edilmesine, ekonomik sömürüye, siyasi baskıya ve insan hakları ihlallerine yol açabilir.
7. Direniş, Bağımsızlık ve Anti-Emperyalizm çabaları;
Emperyalist baskıya karşı direniş, pek çok bölgede kaçınılmazdı. 20. yüzyılın ortalarından itibaren, Asya ve Afrika’daki birçok ülke bağımsızlıklarını kazanmak için ağır çabalar verdiler. Hindistan’ın 1947’de İngiltere’den bağımsızlığını kazanması, bu sürecin en bariz örneklerinden biridir.
Bu çabalar, günümüzde de devam eden ulusal kurtuluş hareketlerine ilham kaynağı olmuştur.
8. Neo-Emperyalizm nedir?
20. yüzyılın sonlarında emperyalizm yeni bir biçim alarak neo-emperyalizm olarak isimlendirilmiştir. Neo-emperyalist devletler, sömürgecilik yerine, siyasi ve ekonomik nüfuzlarını kullanarak başka ülkeleri denetim altına almaya çalışmaktadırlar.
9. Emperyalizmin kültürel boyutu da epey tesirlidir.
Emperyalizm yalnızca siyasi ve ekonomik değil, birebir vakitte kültürel bir süreçtir. Emperyalist devletler, sömürgelerine kendi lisanlarını, dinlerini ve hayat usullerini dayattılar. Bu, lokal kültürlerin baskılanmasına ve bazen de yok olmasına yol açtı.
10. Çağdaş Emperyalizm ve Emperyalizmin mirası;
Emperyalizmin bıraktığı miras, günümüzde bile pek çok ülkede hissedilmektedir. Siyasi istikrarsızlık, ekonomik eşitsizlikler ve kültürel çatışmalar, bu tarihi sürecin sonuçlarıdır.
Günümüzde direkt sömürgecilik sona ermiş üzere görünse de, emperyalizmin çağdaş formları devam etmektedir. Büyük güçlerin ekonomik, siyasi ve askeri nüfuz kurma uğraşları, hala global bağları şekillendiren değerli bir faktördür.
