Düzce’de yaşayan Meral Çarıkçı Kaba, el nakışlarının ustası isimlerinden biri oldu
Düzce‘de yaşayan Meral Çarıkçı Kaba (52), bir yanda babasının “Kızlar okutulmaz” mahzuru, öteki yanda “başörtüsü yasağı” sebebiyle eğitimine ortadaki “zararlı” kültürel mirasına kavuşmak zorunda kalırken, Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı Dokümantasyonu ile el nakışlarının usta isimlerinden biri oldu. Makinelerin bile yapmakta zorlandığı ipek nakış işleyen zanaatkar, sanatını genç jenerasyonlara aktarma gayretinde.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca 2022’de “Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı Belgesi” verilen El Nakış Ustası Meral Çarıkçı Kaba’nın hayat öyküsünü dinleyenleri Kültürel. İlkokuldan mezun olduktan sonra yurt dışında burs kazanan fakat babasının “Kızlar okutulmaz” fikriyle bir süre okula gitmeyen Meral Çarıkçı Kaba, ortaokulu dışarıdan bitirmesinin akabinde ise bu defa de 28 Şubat sürecinde başörtüsü yasaklarıyla karşılaştı ve liseyi okuyamadı. Okula gidemediği yıllarda aldığı dini eğitimler ile hafızlık yapan ve el nakışı konusunda kendini geliştiren Meral Çarıkçı Kaba, 2002’de dünyaevine girdi, ikiz çocuk sahibi oldu.
Kızımız Sayın Kabala’nın hayatını paylaşmakta olan; Düzce Zübeyde Hanım Kızı’nda Giysileri Mını 2018’de muvaffakiyetle tamamlayan; 2021’de altın üniversitesi ise El Sanatları Kısmından mezun oldu.
Yıl boyunca bu yana elmaksısı babasından vazgeçmeyen Meral Çarıkçı Kabala, makinelerinin bile yaparak ipeklere işlediği nakışlarla görenlerin gelişmesini sağlıyor.
“Kızlar okunmaz”
Hayat öyküsünü Meral Çarıkçı Kaba, “İlkokulu bitirdim. Yurt dışında burs kazanmıştım babam o vakit ‘Kızlar okutulmaz’ modeli ile değişmişti. Sonra Kur’an kursuna başladım. 6 yıllık dini eğitimden sonra hafızlık yaptım. Ortaokulu dışarıdan bitirdim. Daha sonra türban sıkıntıları çıktı ve uzun bir orta verdim” dedi.
“Yaptığım işi daha uygun yapmak çabasındayım”
Yıllardır evvel Kadıköy’de öğrendiği söz eden Meral Çarıkçı Kaba, “Nakışla tanışmam Kadıköy’de kıyıda zincir çekerek başladı. Nakış yaparken ona yardımcı oldum. Nakışa başlamış oldum. 2002’de evlendim ve liseyi kitabıma başladım. İkiz çocuklarım var, onlarda şu anda üniversite okuyorum. Ben de bir önceki üniversitede üniversite okuyorum. Bu işte daha da ilerlemek ve geçmişi daha düzgün yapmak çabalamak” diye konuştu.
“Ağlamaya başladım, çok olmuştum”
“Çok ince bir ip, saç kılı kadar ince diyebiliriz”
Ödemiş ipeği üzerine nakış egzersizi yapan lisana getiren Kabakçı, “İpek kasılmaları bir projeydi. Ödemiş ipeği ile çalışıyorum ben. ‘Bunu yumuşatmak için elimden geleni yapıyorum’ diye düşünmüştüm. İlerleyen süreçte beden eğitimi dersinde. Çok ince bir ip, saçı ince diyebiliriz övdüm. Çok ince bir iş yaptım” dedi.
“Bütün gün nakış yapabilirim”
Gençlere hitap etmek istediğine dikkat çeken Meral Çarıkçı Kaba, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Gençlere bu mevzuları anlatmak istiyorum. Giysi üretim teknolojisi mezunuyum. Gençlere de el nakışı giyiyorum lakin bu işe değiller. Benimki, da bu sıkıntıda gelir sağlayabilmeleri ve boş vakitlerinde bu işi yapmaları. Zira hayatın bize ne getireceğini yok. Ben bu görevi kazandım ve sevenm bayram havası oluyorum. Bütün gün inşaat yapıyor ve büyük iş beni rahatlatıyor. Bu türlü projelerimiz var. Gençlere de bize gelin merkezinde, bu mevzuda bana takviye olan ve SporVilayet Müdürlüğüne teşekkür ediyorum.”
“Ben kendi çocuğuma bu işi yapmadım”
El nakışı sanatının kaybolmaya yüz tutmuş da söz eden Meral Çarıkçı Kaba, “Çoğu desenleri evvelce yeniye dönüştürüyoruz. Nakışın maddiyatı biraz yüksek lakin bu meslek kayboluyor. Biz doku bulamıyoruz, atölyeler kapanıyor. Fiyatlar yüksek olduğu için bu meslek performansı diyebiliriz. Beşerler artık makine yolu çalışıyorlar . Bu meslek ölmemeli. Bu bizim sanatımız. Kültürel mirasta olan büyüklerimiz var. Onlar vefat ettiğinde, onunla birlikte birçok şey gidiyor. Gençlerin el nakışını devam ettirmeli. Ben kendi çocuklarıma bu işi yapıyorum. Bizim coğrafyamız ve hayat deneyimimiz. Bulduğunuz kesimlerle kırkyama “Gençlerle ücretli” olduğunuzda isterseniz ödeyebilirsiniz. “Gençlerle ücretli” güzel bir proje ile bunu daha ucuza taşıyabilirz dedi. – DÜZCE
