Dünyanın En Güçlü ve En Yoksul Lisanları Hangileri? Karşılık Biraz Beyin Yakıcı!
Bir lisanı güçlü kılan ögeler neler? Söz sayısı mı, sözlüğe giren madde başı mı yoksa çekimli sözler de dahil mi?
“Dünyanın en güçlü dili” lisan bilimciler tarafından epey tartışılan bir bahis. Nedenini merak edenleri içeriğimize davet ediyoruz.
Zengin lisan nedir?
Aslında bir lisanın zenginliği; söz dağarcığı, tabir gücü, dil bilgisel yapılarının karmaşıklığı ve kültürel derinliği ile ölçülüyor. Güçlü bir lisan; birçok farklı his, niyet ve durumu söz edebilmek için geniş bir söz haznesine ve esnek lisan yapısına sahip.
Ayrıca o lisanın edebiyatı, sanatı ve bilimsel çalışmaları da zenginliğini belirleyen değerli faktörlerden. Güçlü lisanlar de çoklukla geniş bir coğrafyaya yayılmış, birçok kültürden etkilenmiş ve tarihi derinliklere sahip lisanlar oluyor.
Ancak tüm bunlara bakılarak hangi lisanın en varlıklı lisan olduğunu belirlemek epeyce güç.
Dünyanın en varlıklı lisanları diye arattığınızda karşınıza öncelikle İngilizce çıkacaktır.
Tartışmaya açık hususun başında İngilizce geliyor. Dünyada en çok konuşulan lisanlardan biri olması, bilim ve teknoloji üzere birçok alanda kullanılması İngilizceyi en varlıklı lisan mi yapıyor?
Bugün İngilizce sözlüğe baktığımızda 755.865 başlık sayısı görüyoruz. Öteki lisanlarla karşılaştırıldığında en güçlü lisanlardan biri olarak kabul ediliyor lakin yeniden de birinci sırayı aldığı söylenemez zira listenin başında 1.149.538 husus başı ile Korece geliyor.
En büyük sorun aslında çekimler.
“Koşmak” ve “koşar” sözlerini başka mı sayıyoruz? Ya da sözlerin birden fazla manasını da dahil ediyor muyuz? Mesela Türkçeye baktığımızda “çıkmak” sözünün 54 farklı manası var.
İşin içine birleşik sözleri de eklediğimizde aslında işler daha da karışıyor. Kısa sözlerden uzun sözler üretmek de sıkıntıların başında geliyor.
Kelime sayısına nazaran bakacak olursak sıralama nasıl?
Eğer kelime sayısına göre en güçlü lisanı bulmak istersek de liste şöyle:
- Korece 1.149.538
- Portekizce 818.000
- Fince 800.000
- İngilizce 755.865
- İsveççe 600.000
- İtalyanca 500.000
- Japonca 500.000
- Litvanyaca 500.000
Bu listede Türkçe, Ötüken Sözlük’e nazaran Eski ve Orta Türkçe, Osmanlıca ve Çağdaş Türkçe de dahil olmak üzere 316.000 husus başı ile listede yer alıyor. TDK’nin 12. baskısı Türkçe sözlüğe baktığımızda karşımıza 82.135 husus başı çıkıyor. 18.133 husus içi olmak üzere kelam, terim, tabir ve manadan oluşan 132.334 kelam varlığı bulunuyor.
En yoksul lisanlar hangileri?
İzole toplamlarda konuşulan, kelime hazinesi sınırlı ve karmaşık tabirler geliştirme kapasitesi düşük lisanlar yoksul lisanlar olarak tanımlanıyor. Bu lisanların pek birçok, çağdaş hayatın tesirlerine direnç göstermekte zorlanıyor ve vakitle kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya.
- Toki Pona 120
- Nahuatl 10.500
- İnguşça 11.142
- Malayalamca 16.000
Hangisi en varlıklı lisan tartışmaya açık olsa da lisanın zenginliğini korumak ve bu çeşitliliği jenerasyonlara aktarmak insanlığın ortak mirası açısından epeyce kıymetli.
Diller hakkında daha fazla içerik için:
