DSÖ: FLiRT ve LB.1 Varyantları Dünyada Baskın Hale Geldi
DÜNYA Sıhhat Örgütü (DSÖ) Covid-19’un yeni kanatları altında ‘FLiRT’ ve ‘LB.1’in dünyada baskına uğrayarak varlığını duyurdu. Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “ABD’de LB.1 kanadında acile müracaatlarda yüzde 18, hastane yatışlarında yüzde 13’lük bir artış görüldü. Türkiye’de birkaç yıldır rutin test yapılıyordu. Hasebiyle yeni kanadında Türkiye’de varsa da olabilir” dedi.
DSÖ, iki yeni Covid-19 salgınının salgın boyutuna ulaştığını belirterek, ‘FLiRT’ ve ‘LB.1’ isimli virüslerin dünyada baskın hale geldiğini duyurdu. Yenilarda ateş, burun ağrısı, kasiyer, ishal, koku ve tat alma bozuklukları. Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, FLiRT’nin ABD, Avrupa, Asya’da test edilen ülkelerde sıralamaya girdiğini, geçen ayın başından itibaren LB.1’in da görülmeye değer olduğunu söyledi. Ceyhan, “Covid-19 virüsünün yeni türlerinin oluşumu çok aldatıcı ya da şaşırtan bir durum değil. Zira bu virüslerin özelliği bu. İnfluenza (grip) virüsü ve bu koronavirüsler sıkça karşılaşılan bir durum. Hasebiyle yeni ortaya çıkanlar ortaya çıkıyor. O yüzden kimi önyargılar alarak bu deveranı yavaşlatmak lazım. FLiRT orta doğuda çıktı ve süratle orta doğuya geldi. ABD’de, ABD’de, Asya’da, test Avrupa’da, test Avrupa’da ve Avusturya’da FLiRT orta doğuda çıktı. Sıraya göre sıra … Ayın başında LB.1 dediğimiz yeni bir yayına girmeye başlandı. Bunun ne kadar yayınlanacağı, ne kadar kıymetli olduğu şu an belirli değildi. O yüzden takip listesindeydi DSÖ’nün. Geçtiğimiz hafta içerisinde yapılan değerlendirmelerde artık bunun FLİRT’in de süratli bir yayınlanma özelliğine sahip olduğunu gördük . Görünen o ki önümüzdeki ay artık FLiRT türlerinin yeri bu LB.1 uzantısı alacak” diye konuştu.
‘MUTLAKA YENİ PANDEMİLER GELECEK’
Risk azaltımında olan bireylerde yeni allıların değiştiğini söyleyen Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “ABD’de geçen hafta bir evvelki yılın birinci haftasında bu haftasına kıyaslandığında, acile müracaatlarda yüzde 18, hastane yatışlarında yüzde 13’lük bir artış görüldü. Doğal telaşa kapılmaya gerek yok. Herkesin aklına 2000 yılındaki o tablo geliyor; dükkanlar kapanacak, okullar, işyerleri kapanacak diye. O denli bir durum kelam değil. Bazı önlemlerin alınması lazım. Çeşitli devlet önlemleri, bir kısmı da kişisel önlemler. Yazın bu hadise artışının koşulları en büyük temel yeni ülkeler dışında, insanların hava çok sıcak olduğu açık hava çok kapalı yerlerde vakit geçirmesi. Bilhassa uygun havalandırılmayan kapalı ve kapalı yerlerde bu durumun çok rahatlıkla bulaştığını. Risk azaltımındaki şahıslar bu tip ortamlardan mümkün olduğunca uzak durmalı. Vilayette de girmeleri gerekiyorsa, N95 dediğimiz yani birleşmeyi önleyen maskeleri yanlarında bulundurup o denli bir ortama kavuşturmaktakmaları. El hijyenine tekrar dikkat etmek lazım. Bu kapsamda alınacak tedbirler arasında, hiç bir zaman, kararların alınması ve yeni kararların alınması için bir süre daha beklemek de var. ‘Yeni bir pandemi geliyor’ problemi şimdilik şöyle, kesinlikle yeni pandemiler gelecek. “Bunu önlememiz mümkün değil” dedi.
‘TÜRKİYE’DE SÜRVEYANS PLANLAMASI YAPILMASI LAZIM’
Devlet tarafından hazırlanan gerekli tedbirlere dikkat çeken Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Devlet hazırlık planı oluşturulmalı. Ve o plan rastgele bir pandemi olduğunda, kapılar kapatılabilecek bir plan olacak. Pandemi nedeniyle bu türlü bir plan var. Aslında her 4 yılda bir revize ediliyordu. edilmedi bir süretir. Lakin bu türlü bir pandemi planı şimdi oluşturulmadı. DSÖ’nün önderliğinde yapılıyor bu çoklukkla. ülkeler motamot seferberlik buyruğundaki olmak üzere, kim o sırada neden, hangi bina, hangi araç kullanılacak olmak üzere slayt bir plan yapmak lazım. Maalesef son birkaç yıldır Türkiye’de rutin test uygulandı ve vazgeçildi. Hasebiyle Türkiye’de varsa da yeni uzantılar faturalandırıldı. Değişken tahlilleri de artık yapılmadığı için, olanlar da hangi uzantıya düşürüldü. ‘Türkiye’de herkesi tarayın’ demiyoruz; fakat bir sürveyans kurulumu yapılıp, Türkiye’de şu anda hangi ön planda hangi yeni başlamış diye bunun takibini yapmak lazım. Bunu bütün Avrupa ülkeleri, ABD, Güney Asya ülkeleri yapıyor. “Şu demek, yani turizmin bu kadar denetimsiz günler, işte bütün dünyada turistik hareketlerin bu kadar artması bir periyotta bir yerde bir yere gitmesi zati mümkün değil” diye konuştu.
‘MEVCUT AŞILARLA AŞILANAN DİYEMİYORUM’
Risk yönetimi uygulayıcı kadar aşının temin edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Mevcut aşılarla aşılanın diyemiyorum. Zira teşhisini kimse yapmıyor. Münasebetiyle bizim elimizde bulunan Turkovac, Sinovac, Biontech üzere aşıların artık kullanımı olmadığı için kimse de çalışıp bu yeni galerilere ne kadar tesirli olduğunu söylüyor. Lakin tıbbi müdahalede bulunulmadan tesirinin pek fazla olmadığını kabul etmek lazım. Zira bunlar daha tesirli olabilirliğine aşılara bağlı bağışıklığı bile geçebilen galeriler. Onun için hiç kimseye ‘gidin tekrar aşı olun’ diye bu aşılarla önermiyorum” kullandı.
Ceyhan, LB.1’in FLiRT ile örgütün katılımının koldan geldiğini belirterek, “JN.1 dediğimiz, Kışlık hadise büyümesine yol açan bir kanadın çocuğu olmak üzere görünüyor. Bu kanatlarda, virüs daha süratli bulaşıyor. Bağışıklık sistemi, daha kolay alt ediliyor. Bu doğal çok yeni olduğu için çalışmalara devam ediliyor. Kaybolmuş olmak üzere gördüğünüz bir mutantın mutantı yani çocuğu var ve yeni bir hadise büyümesi periyoduna yol açılıyor. Klinik büyümede hiçbir fark yok. Münasebetiyle bir kişi kendi içindeki hastalığın Covid-19 olup olmadığını test yaptırmaz bilemez. Bunu tabip olarak ben de bilemem. Zira şu kanatlarda çok fazla bu türlü hadise var” dedi.
