Çıplak Ayaklı Kral: Abebe Bikila
Tarihte yaşanmış birtakım olaylar vardır ki bunlar tam olarak ders niteliğindedir. Hiç beklemediğimiz anda karşımıza çıkan fırsatlar bize apayrı hayatlar sunabilir ya da kendi doğrularımız için karşımıza aldığımız rakipler bizi birer efsane haline getirebilir.
Bir çoğumuz bilmese de dünya tarihine damga vuran o denli bir sportmen var ki, masal tadında öyküsüyle kitaplara husus olacak, ismine sinemalar çekilecek, tüm dünyayı kendisine hayran bırakacak ve genç denilecek yaşta trajikomik vefatıyla apansız ortamızdan ayrılacaktı.
Milli atletlere olan hayranlığı ile başlayan kariyer
Genç yaşta ailesine dayanak olmak gayesiyle orduya katılan Bikila, ülke bayrağını taşıyan ulusal atletlere olan hayranlığı ve halkın onları selamlamasını görür, bu olaydan sonra bir gün kendisinin de ülke bayrağını taşıyacağını söyler ve dünya spor tarihine geçecek olan kararı böylelikle vermiş olur.
Bikila, orduya katıldığı yıl silahlı kuvvetler altında yapılan yarışta birinci muvaffakiyetini kazanır. Ardından 1960’ta Etiyopya Olimpiyat elemelerinde 4. olur, ancak 3. olan atletin hastalanması sebebiyle bu hak kendisine geçer.
Niskanen ile yolları kesişiyor
Bikila’nın hayallerine biraz daha yaklaşması ise yolunun atletizm tutkunu Niskanen ile kesişmesiyle olur. Niskanen tıpkı vakitte ünlü çalıştırıcı Gosta Olander’in arkadaşıdır. Niskanen zamane kaideleri düşünüldüğünde epey yenilikçi biridir. Kullandığı idman metotları içerisinde sauna, basketbol, tenis üzere aktiviteler vardı ve bu metotlar Bikila’yı kısa vakitte bir koşu makinesine dönüştürecekti.
Raymond Pointu ve Olivier Barrot’nun tanımladıkları üzere Bikila koşmak için yaratılmıştı. “Baldırlarınının zayıflığı, zayıf bedeni ve yüz profiline kadar bedenindeki her şey adeta önündeki havayı incelikle ve hiç durmadan yarıp geçmek için ayarlanmıştı’’.
Bikila’nın çıplak ayakla performansını daha âlâ arttırabilmesi ve ayakkabı giydiği vakitlerde ise ayaklarının reaksiyon göstermesi onu öteki atletlerden farklı kılıyordu.
Zaten yapılan bilimsel deneylerde çıplak ayakla koşmanın performansı arttırdığı, nasır tutan yüzeyin koşuya doğal bir ahenk sağladığı anlaşılacaktı.
Tüm bu enteresanlıklar içerisinde yarış vakti geldiğinde kimse bu genç yetenekten kelam etmeyecek hatta basın Afrikalı atletlerin tanıtım yazılarıyla dalga geçecekti.
Çıplak ayakla gelen rekor
Bu süreçte başlayan müsabakada Bikila dünya rekorunu 8 dakika üzere inanılmaz bir farkla geliştirecek ve bunu çıplak ayakla yapacaktı.
Varış çizgisinde bulunan Fransız Jean Giono, o anları aktarırken: ‘’O gün maratonun varış noktasındayken bir tıp elfinin ( hava perisi ) zıplayarak geldiğini gördük, vals yaparak tamamladığı kırk küsur kilometreden sonra yalın ayak, sevinçli ve memnundu. Üstelik nefes nefese değildi. Çabucak konuşmaya başladı ve mülakat verdi, kısaca hikayesini anlattı. Sanıyorum gerisinden gelen Fransızdı, bütün gücünü yitirmişti, beti benzi atmıştı, yerden güç kaldırıldı. Akabinde gelen atletler da bu biçimdeydi. Hepimiz hiçbir şey olmamış üzere gelen bu çok güçlü, mükemmel ve harika kişinin kim olduğunu merak ediyorduk’’. diyerek o muazzam anları anlatıyordu.
Bikila ise kendisine uzatılan mikrofonlara şunları söylüyordu: ‘’Ben yalnızca tüm dünyaya Etiyopya’nın her vakit kararlılık ve kahramanlıkla zafere ulaştığını, ülkemde benim üzere daha çok koşucu olduğunu göstermek istedim.’’ diyerek hislerini tabir ediyordu.
Bitmeyen rahatsızlıklar ve trafik kazası
Bikila olimpiyat oyunlarından kısa bir mühlet evvel ameliyat oldu ve yarışlar başlamak üzereyken neredeyse hiç idman yapmadı. Oyunlara kısa mühlet kalmışken bu sefer de apandist ameliyatı oldu. Olimpiyatlara yalnızca 35 gün kalmıştı ve hekiminin ihtarlarına karşın basından bilinmeyen bâtın idmanlara başladı. Tokyo’daki yarışta bu aksiliklere karşın 2:12:11’le bir defa daha dünya rekoru kırdı. Sonraları verdiği röportajda 10 km daha rahatlıkla koşabileceğini ve asla yorulmadığını söylüyordu. Zati bu konuşmayı yaparken soluk soluğa da değildi.
Bikila, mesleği boyunca 13 maraton tamamladı ve bunların 12’sini birinci olarak tamamladı.
14. maratonda ise kaval kemiği kırılmış olduğundan yarışamadı. Kaval kemiğinin kırılmasının nedeni, imparatorunun kendisine armağan ettiği otomobille kaza yapmış olmasıydı.
Kendisine armağan edilen otomobille şarampole yuvarlanan, otomobilde yaklaşık bir gün kalan Bikila, kendisini bir çobanın bulmasıyla hayata tutunacak ancak hayatının geri kalanını tekerlekli sandalyede sürdürecekti.
Felç olduktan sonra, tekerlekli sandalye yarışları ve okçuluk üzere spor kollarına yöneldi. Çabayı bırakmayarak, her türlü pürüzün üstesinden gelme kararlılığını gösterdi.
1972 Münih Olimpiyatları’na gurur konuğu olarak katıldı ve binlerce insan tarafından ayakta alkışlandı. Kazadan sonraki hayatına ahenk sağlamakta zahmet çeken Bikila 1973’te şimdi 41 yaşındayken beyin kanaması geçirdi ve hayata gözlerini yumdu.
Mirası ve ilham kaynağı oluşu
Abebe Bikila’nın hayatı, fizikî zorluklar ve maniler karşısında yılmayan bir ruhun sembolü olarak kabul edilir. Olimpiyat zaferleri ve ferdî çabaları, onun azim ve kararlılığını dünya çapında tanınan bir figür haline getirdi. Bilhassa genç sportmenler ve zorluklarla karşılaşan bireyler için büyük bir ilham kaynağıdır. Onun öyküsü, insanın içindeki gücün ve azmin neler başarabileceğinin göstergesidir.
Abebe Bikila’nın öyküsü, spor tarihinin en ilham verici ve etkileyici öykülerinden biridir. Onun azmi ve kararlılığı, hem kendi periyodunda hem de günümüzde pek çok bireye örnek olmaktadır.
NOT: Bikila, Olimpiyat altın madalyası kazanan birinci siyahi Afrikalı atlet ve üst üste iki olimpiyat maratonu kazanan birinci atlet olarak tarihe geçti.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
