Cezayirli boksör Imane Khelif trans birey mi?
Mehmet SEVİNÇ – AJANSSPOR
Başlıktaki soruya karşılığı çabucak verelim: HAYIR.
Dün toplumsal medya adeta yıkıldı, ulusal basında da boks kendine bir oldukça yer buldu. Fakat konuşulanların birçok eksik bilgiye dayanıyordu. Paris 2024’teki boks maçlarının kalitesi değil cinsiyet tartışmaları konuşuluyordu. Son 16 çeşidi velter sıklet maçını İtalyan Angela Carini’ye karşı 46 saniyede kazanan Cezayirli Imane Khelif (2022 İstanbul’da dünya 2.si) ve Cuma günü (bugün) gayret edecek Tayvan’ın ikili dünya şampiyonu Lin Yu-ting’in (2022’de İstanbul’da 2. dünya şampiyonluğu kazanmıştı) Olimpiyatlarda müsabakasına müsaade verilmesi bilhassa toplumsal medyada gündem oldu.
Khelif’in (Tokyo 2020’de de ringdeydi), İtalyan rakibini yıldırım süratiyle yenmesi, rakibinin ve mümkün rakiplerinin yaptığı açıklamalar IOC üzerinde çok önemli baskı yarattı.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi, 1 Ağustos Perşembe günü, cinsiyet ayrımına karşın iki bayan boksörün Paris Olimpiyatları’nda yarışına müsaade verme kararını savundu ve ikilinin keyfi bir karar nedeniyle “saldırıya” maruz kaldıklarını söyledi.
Her iki boksör de, Milletlerarası Boks Birliği’nin (IBA), erkek XY kromozomuna sahip (Swyer Sendromu) atletlerin bayanlar karşılaşmalarında müsabakasını engelleyen uygunluk kurallarına uymadıkları için 2023 Dünya Şampiyonası’ndan diskalifiye edilmişti.
Ancak IBA son periyotta yaşadığı, idare ve finans meseleleri nedeniyle IOC tarafından tanınmıyor. Bu nedenle Paris 2024’e iştirak prosedürü ve birebir vakitte boks karşılaşmaları tertibi da IOC tarafından yönetiliyor.
IOC yaptığı açıklamada, “Bu iki sportmen IBA’nın ani ve keyfi bir kararının kurbanıydı” dedi. “2023’teki IBA Dünya Şampiyonası’nın sonuna gerçek, rastgele bir yasal süreç olmaksızın birdenbire diskalifiye edildiler.”
Bazı sporlar, bayanlar karşılaşmalarında yarışan atletler için müsaade verilen testosteron seviyelerini sonlandırırken, başkaları daha farklı ve sert tedbirler alabiliyor. Her sporda birebir kurallar kelam konusu değil.
“Cinsel Bozukluktaki Farklılıklar” genleri, hormonları ve üreme organlarını içeren bir küme ender durumdur. Kimi bireyler bayan olarak yetiştirilir lakin XY cinsiyet kromozomları ve kan testosteron seviyeleri erkek aralığında olabilir.
IOC, Paris 2024’teki uygunluk kurallarının 2021 Tokyo Oyunları kurallarına dayandığını ve yarış sırasında değiştirilemeyeceğini söyledi. “Bu iki atlete yönelik mevcut saldırganlık büsbütün, uygun bir prosedür olmaksızın alınan bu keyfi karara dayanıyor – bilhassa de bu atletlerin uzun yıllardır üst seviye karşılaşmalarda yarıştığı göz önüne alındığında” dedi.
Açıklamada, “IOC, iki atletin şu anda maruz kaldığı makus muameleden keder duymaktadır” denildi. “Herkes ayrım gözetilmeksizin spor yapma hakkına sahiptir.” dendi. IBA ise yaptığı açıklamada IOC’yi suçladı ve Paris Oyunları’ndaki “uygunluk tutarsızlıklarını” kınadı.
Kuruluş, “Hem Imane Khelif hem de Lin Yu-ting son testlerde, ilgili etkinliklerimizde bayanlar kategorisinde yarışmak için gerekli uygunluk kriterlerini karşılayamadı” diye ekledi.
“Boksörlerimizin güvenliği bizim en büyük önceliğimiz olduğundan, kararın (boksörleri diskalifiye etme) acil niteliği haklıydı” diyerek de kendini savundu.
