Çayın Taneleri Karıştırılmasına Karşın Neden Daima Bardağın Ortasında Toplanıyor?
İlk olarak Einsteint’ın açıkladığı bu paradoks, sandığınız kadar karmaşık değil.
Üstelik deneyince, sahiden de sebebini basit fizik kurallarıyla bulabiliyoruz. Denemesi bedava!
Fizikte bile yer alan bu paradoks, bir bardakta çay içerken çay yapraklarının ve taneciklerinin neden bardağın ortasında toplandığını açıklıyor.
Normal kaidelerde bir sıvı karıştırıldığında merkezkaç kuvvetinden ötürü parçacıkların dışa hakikat itilmelerini bekleriz. Lakin çay yaprakları bunun tam tersine bardağın ortasında toplanıyor. Bu paradoksun gerisinde yatan temel sebep, sıvının merkezkaç kuvveti ve basınç farklarının etkileşimiyle alakalı olması.
Çayı karıştırdığınızda sıvı, bardağın etrafında dönüyor. Bu dönme hareketi esnasında sıvının yüzeyi çabucak düzleşmez; bir mühlet kavisli kalır. Yüzeyin kavisli olduğu bu durum, sıvının merkezde daha düşük, kenarlarda ise daha yüksek basınç yaratmasına neden oluyor.
Bir öbür sebep ise sıvının dönerken merkezkaç kuvvetinin parçacıkları dışa hakikat itmesidir.
Sıvının içindeki parçacıklar, yüzeydeki eğim nedeniyle farklı basınç kuvvetlerine maruz kalıyor. Merkezde basınç daha düşükken kenarlarda daha yüksektir. Bu fark, sıvının hareketiyle birleştiğinde parçacıkların bardağın merkezine çekilmesine yol açıyor.
Ve bir de olağan ki karıştırmayı bıraktığınızda, sıvının etrafında küçük girdapların oluşması… Bu girdaplar, sıvının kenarlarından merkeze gerçek hareket etmesine neden oluyor. Bardakla sıvı ortasında oluşan sürtünme, sıvının merkezde toplanmasına katkı sağlıyor.
Sürtünme, sıvının dışa gerçek itilen kısmını merkeze yanlışsız çekerken çay yapraklarının bardağın ortasında birikmesine neden oluyor.
İşte gördüğünüz üzere bizi şaşırtan bu olay aslında basit bir fizik kuralından ibaret.