Borsa neden düştü, düşüyor? 26 haziran BIST neden düşüyor?
BIST 100’de bugün de düne benzeri bir açılış gerçekleşirken birinci süreçlerin akabinde endeksin yarım puana yakın düşüşle devam ettiği görüldü. Açılışta kobi ve spor endeksi, %1 paha artışıyla öne çıktı. Sigorta ve dokuma ise %1’in üzerinde paha kaybıyla en çok satış gören kesimler oldu.
BIST 100’de güne süratli başlayan hisseler
BIST 100’de güne alıcılı başlayan payların başında şunlar yer aldı:
SDTTR
SKBNK
MIATK
BTCIM
TOASO
BIST 100’de güne en çok düşüşle başlayan paylar ise şu halde:
CWENE
BIOEN
SMRTG
SAYAS
ANSGR
Borsa İstanbul genelinde ise TETMT, YIGIT ve KERVN hisseleri açılışta en çok yükselen paylar ortasındaydı. MNDRS, DMSAS ve BLCYT ise birinci saatte en çok düşen paylar olarak gözlemlendi.
Ekonomi yetkilisi, “Hisse senetleri ve kripto varlıkların alım satımı üzerinden bir süreç vergisi alınması üzerinde çalışmalar sonuncu noktaya geldi” dedi.
Mevcut uygulamada pay senedi alım satımı üzerinden alınan bir süreç vergisi bulunmuyor.
Kripto varlıkları ise sermaye piyasası kanunu kapsamına alacak olan kanun teklifi ise kurul evresinden geçti. Bu kanun ile kripto varlık tarifi yapılmıştı. İktisat idaresi birinci düzenlemenin vergi odağı olmayacağını akabinde vergilendirme konusunun çalışılacağını söylemişti.
Telekonferans toplantısında Fitch, siyaset faizinin Mart ayından sonra %50 düzeyine çıkacağını ve yılı %45 düzeyine inerek tamamlayacağını öngördü. Dolar/TL yıl sonu kur beklentisi ise 38 düzeyinde ve otoritenin gerçek pahalanma söylemi ile örtüşüyor. Dış finansman zorlukları ve yüksek enflasyon, Türkiye’nin not artırımını engelleyen temel faktörler ortasında görülüyor. TCMB rezervlerinin seviyesi ve bileşiminin (swaplara olan bağımlılık) gelecekte değerli olacağı not edilmiş. Türkiye 2024’te %57,7 enflasyonla %2,8 büyüyeceği kestirim ediliyor. Seçim sonrası iktisat siyasetlerinde temel senaryolarda değerli bir değişiklik beklenmiyor. Fitch toplantısı böyle… Artık gelelim borsa neden düşüyor sorunsalına. FED’den faiz indirimlerini konuşulan bir ortamda ons altında yaşanan yükselişlere, kurdaki süratli hareketler de eklenince altın alternatif yatırım araçları ortasında müspet ayrışmaya başladı. Kur tarafında ise lokal seçimler öncesinde döviz talebinin artması borsa üzerinde bir diğer baskı ögesi oldu. Beklentileri aşan Ocak ayı enflasyonu sonrasında, Şubat ayında da enflasyonun beklentileri aşması ve piyasalarda döviz talebinin artması TCMB’den gerisi arkasına sıkılaştırıcı adımları getirdi.
TCMB’den gelen kredi sınırlaması ve mecburî karşılık adımları, piyasalardan TL likiditeyi çekerken, kredi ve mevduat faizlerini yükseltti. Bütün bu faktörler borsa üzerinde baskıyı sürdürüyor. Seçime kadarki süreçte de borsa için baskı yaratmaya devam edecek üzere görünüyor. Uygun haber ise yılın devamında borsada yükseliş trendinin süreceğine yönelik beklentiler güçlü kalmaya devam ediyor. Gerçekten yıl başında, yıl sonu için 11.500-11.800 aralığında ağırlaşan BİST-100 endeksi iddiaları, 12.000-12.500 aralığına yükselmiş durumda.
FED’İN FAİZ KARARI BORSAYI TESİRLER Mİ?
Analistler, global hisse piyasalarında, ABD’de tüketici ve üretici enflasyonlarının beklentilerin üzerinde gelmesinin akabinde ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz indirimlerine öngörülenden daha geç başlayabileceği kaygısıyla risk iştahının güç kaybettiğini söz etti.
Bugün, yurt içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Piyasa İştirakçileri Anketi ve özel dalın yurt dışından sağladığı kredi borcu istatistikleri, yurt dışında ise ABD’de sanayi üretimi, kapasite kullanımı, New York Fed imalat sanayi endeksi ile Michigan Üniversitesi tüketici inanç endeksi bilgilerinin takip edileceğini belirten analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.000 ve 9.100 düzeylerinin direnç, 8.800 ve 8.700 puanın dayanak pozisyonunda olduğunu kaydetti.
BORSA NEDEN DÜŞER?
Borsa Bir Açık Artırmadır
Pay senetlerinin neden ve nasıl dalgalandığına girmeden evvel borsanın çalışma mantığına bir göz atalım. Borsa, alıcılar ve satıcıların halka açık şirketlerin mülkiyet payları için fiyat pazarlığı yaptığı bir müzayededir. Bir taraf makul bir şirketteki mülkiyetini satmak isterken başka taraf bu mülkiyeti satın almak ister. Taraflar, yani alıcı ve satıcı bir fiyat üzerinde anlaştığında, ticaret eşleştirilir ve bu, pay senedi için yeni piyasa fiyatı olur.
Hisse Senedi Arz ve Talep Dengesi
Borsada ferdi yatırımcılar, şirketler, varlık idaresi şirketleri hatta hükümetler varlık gösterebilir. Öbür tüm piyasalar üzere, arz ve talep ortasındaki istikrar, pay senedinin fiyatını belirleyen temel faktördür. Bir esere olan talep yüksek ve bu talebi karşılayacak arz ölçüsü hudutlu ise fiyat doğal olarak artacaktır. Başka yandan bir eserin arzı yüksek iken buna rağmen piyasada kendine kâfi alıcı bulamıyorsa, eser bolluğu yaşanacak ve fiyat düşecektir. Geçtiğimiz yıllarda Rusya ile yaşadığımız “Uçak Krizi” sıkıntısını hatırlayalım. Rusya Federasyonu Türkiye’den ithalatı yasaklayınca, gümrük kapılarından dönen on binlerce ton meyve zerzevat iç pazara dönmek zorunda kalmıştı. Yaşananlar elim bir hadise olsa da, iç piyasada çok bollaşan eserler sebebiyle, bir müddet boyunca vatandaşlar maliyetinin bile altında, bedavadan biraz daha değerliye domates satın alma imkanı bulmuştu. Arz ve talep ortasındaki bu münasebetin, bir eserin fiyatı üzerinde ne derece tesirli olabileceğinin ispatı değil mi?
Arz ve talep dışında, büyük finansal haberler, doğal afetler, yatırımcının şirket finansallarına reaksiyonu yahut fiyat spekülasyonu üzere başka faktörler olağandan daha büyük fiyat dalgalanmalarına neden olabilir.
