Birtakım Hayvanlar Neden Kış Uykusuna Yatar? Sebebi Yalnızca Soğuktan Korunmak Değil!
Kış uykusu, bilimsel ismiyle hibernasyon, kimi hayvan cinslerinin kış aylarında güç tasarrufu yapmak emeliyle metabolik faaliyetlerini kıymetli ölçüde yavaşlattıkları bir süreç.
Hibernasyon sırasında hayvanların beden sıcaklıkları düşer, kalp atışları ve solunum suratları yavaşlar ve böylelikle güç harcamaları minimuma iner. Bu durum, hayvanların yiyecek bulmanın sıkıntı olduğu soğuk aylarda hayatta kalmalarını sağlar. Kış uykusunun alışılmış ki diğer nedenleri de var.
Kış uykusunun en temel nedeni, güç tasarrufu yapmak.
Soğuk havalarda bitki örtüsü azalıyor ve yiyecek bulmak zorlaşıyor. Örneğin, sincaplar ve ayılar kış uykusuna yatarken, bedenlerinde biriktirdikleri yağ depolarını kullanarak hayatta kalıyorlar. Bu yağ depoları da hayvanların kış boyunca gereksinim duydukları enerjiyi sağlıyor.
Hibernasyon, hayvanların çevresel şartlara ahenk sağlamalarına yardımcı oluyor.
Özellikle soğuk iklimlerde yaşayan hayvanlar için hayati bir ehemmiyete sahip. Yer sincapları, kirpiler ve hatta birtakım yarasa çeşitleri, kış uykusuna yatarak zorlu kış şartlarından korunuyor. Ayrıyeten bu süreç sayesinde bedenlerindeki su kaybını da minimumda tutuyorlar.
Kış uykusuna yatan hayvanların bedenleri, biyolojik saatleri sayesinde bu sürece hazırlanıyor.
Günlerin kısalması ve sıcaklıkların düşmesi, hayvanların beyinlerinde bulunan pineal bezinin melatonin hormonu üretimini artırmasına neden oluyor. Bu hormon da hayvanların kış uykusuna geçiş yapmalarını tetikliyor.
Her hayvan tipi kış uykusunu farklı biçimlerde geçirir.
Bazı kurbağalar ve sürüngenler tamamen donabiliyor ve beden sıvıları buz kristalleri hâline gelebiliyor. Buna karşın, özel proteinler sayesinde hücreleri ziyan görmeden hayatta kalabiliyorlar.
Ayılar ise tam manasıyla hibernasyon yapmıyorlar, daha çok derin bir uyku hâline geçiyorlar. Çoklukla ayıların uyku müddeti de 100 günü bulabiliyor. Bu süreçte dışkılama bile yapmadıkları üzere beslenmediklerinden ötürü ziyan da görmüyorlar.
Kış uykusu aslında hayvanların tabiattaki şiddetli şartlara karşı geliştirdikleri eksiksiz bir adaptasyon stratejisi. Bu süreç sayesinde de yiyecek bulmanın neredeyse imkânsız olduğu kış aylarında hayatta kalmayı başarıyorlar.
Hayvanlar hakkında daha fazlası:
