Bir Şeyin Ziyanlı Olduğunu Bildiğimiz Hâlde Neden Yalnızca Çok Emek Harcadık Diye Vazgeçemiyoruz?
Bu ruhsal tuzak, ismini süpersonik Concorde uçağından alıyor. Bu uçağın geliştirilmesi, proje sırasında ortaya çıkan çok maliyetlere ve sıkıntılara karşın, harcanan paranın büyüklüğü nedeniyle iptal edilmedi.
Sonuç? Concorde, uzun vadede büyük bir ticari başarısızlık oldu. Pekala, neden beşerler yahut kurumlar bu yanılgıya düşüyor? Ve nasıl önlenebilir?
Concorde yanılgısının temelinde ne yatıyor?
Concorde yanılgısı, bir projenin yahut münasebetin başarısız olduğunu fark etmemize karşın, evvelden yapılmış büyük yatırımlar nedeniyle bu yoldan geri dönmek istemememizle ilgili.
Mesela bir sinema imalcisi, projeye milyonlarca dolar harcamış olsa da sinemanın gişede başarısız olacağını bilmesine karşın sineması tamamlamaktan vazgeçmez. Zira aslında çok fazla vakit ve para harcanmıştır.
Bu yanılgının tesirlerini günlük hayatta da görmek mümkün.
Kötü giden bir alakayı ele alalım. Pek çok insan, alakaya yıllarını harcamış ve duygusal olarak çok fazla yatırım yapmıştır. Ayrılmanın sıkıntı olduğunu bilirler, fakat “Bu kadar vakit harcadım, artık ayrılsam yazık olur.” diye düşünürler. Halbuki bu, yalnızca daha fazla mutsuzluk yaratıyor.
Bir öteki örnek iş hayatından olabilir. Bir şirket, bir projeye büyük bir bütçe ayırmıştır. Proje başarısızlıkla sonuçlanacağını gösterse de harcanan para ve emeği düşünerek projeyi iptal etmezler. Daha fazla ziyan ve vakit kaybı değil mi?
Concorde yanılgısından nasıl kaçınılır?
Duygusal bağlanma, başarısızlık korkusu, diğerlerini haklı çıkarma kanısı ve bulanık yargılara düşmek bizi bu yanılgının içerisine çekse de kaçmanın kimi usulleri var.
Concorde yanılgısından kaçınmanın en âlâ yolu; harcanan paraya, vakte yahut emeğe odaklanmaktansa, gelecekteki olasılıkları kıymetlendirmek. Şu anki durumun ne olduğunu ve ileriye dönük en mantıklı adımın ne olacağını düşünmek gerekiyor.
Eğer bir projenin başarısızlıkla sonuçlanacağını gösteren güçlü işaretler varsa devam etmek yerine durup durumu tekrar değerlendirmek en yanlışsız seçenek olacaktır.
Sonuç: Gerçek kararlar almanın önemi!
Concorde yanılgısı, pek çok insanın ve kuruluşun düştüğü bir tuzak. Bu yanılgıyı anlayarak daha rasyonel kararlar alabilirsiniz.
Concorde yanılgısının öğrettiği en kıymetli ders, ileriye bakmak ve gerektiğinde geri adım atmanın bir zayıflık değil, bilgelik olduğu.
