Bir Devir Gençlerin Favori GSM Operatörü Avea Neden Bir Anda Ortamızdan Ayrıldı? (Ya da Ayrılmadı mı Desek?)
Sahiden, bu tanınan operatör, neden yıllar evvel sessiz sedasız piyasadan kayboldu?
Kaybolan aslında yalnızca ismi, çünkü hâlâ hizmet vermeye devam ediyor. İsminin neden değiştiğine de gelince…
Avea, Türkiye’de bir periyot epeyce tanınan olan bir taşınabilir operatördü.
2004’te Türkiye’nin birinci GSM operatörlerinden biri olarak kuruldu. Diğerleri Turkcell, Telsim, Aria ve Aycell’di. Avea, aslında Türk Telekom’un taşınabilir irtibat hizmetlerini sunan bir markasıydı ve Türk Telekom Kümesi bünyesindeydi.
Gelin en başından ele alalım. Türk Telekomünikasyon A.Ş. 30 Haziran 1994’te kuruldu. 1995 yılında, Türkiye’nin telekomünikasyon ve posta hizmetlerinin ayrılmasıyla PTT’nin telekomünikasyon hizmetleri Türk Telekom’a devredildi. Bu süreç, Türkiye’nin telekomünikasyon bölümünde esaslı değişikliklere yol açtı.
Türk Telekom’un özelleştirilmesi ve sonrasında yaşanan gelişmeler, birçok tartışmaya da sebep olmuştu.
2004 yılında Türk Telekom’un GSM operatörü Aycell ile İş-TİM’e ilişkin Aria’nın birleşmesi sonucu Avea markası kuruldu. Bu birleşme, Türk Telekom’un hizmet yelpazesini genişletmek ve taşınabilir irtibat alanında rekabet gücünü artırmak gayesiyle gerçekleştirilmişti.
Özelleştirme süreci 2005’te, Türk Telekom’un %55 payının Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ye dönemi ile başladı. Özelleştirme, şirketin paylarının büyük kısmının özel bir şirkete geçmesi manasına geliyordu ve bu durum kamuoyunda geniş bir biçimde tartışıldı.
Türk Telekom’un özelleştirilmesi, bilhassa Ojer Grubu’nun aldığı şirketin, büyük ölçüde borçla karşı karşıya kalması ve bu borçların ödenmesindeki zahmetlerle anıldı.
Ojer Telekomünikasyon, şirketi 2005-2018 yılları ortasında büyük bir borç yükü altında yönetti ve sonunda iflas ederek Türk Telekom paylarının kıymetinde büyük bir düşüş yaşanmasına yol açtı. Bu süreçte Türk Telekom’un payları, 12 milyar dolardan 3.3 milyar dolara geriledi.
Bu durum da hâliyle devletin ve Türk bankalarının büyük bir maddi kayba uğramasına neden oldu. Özelleştirme sonrası Türk Telekom’un altyapı yatırımlarının yetersizliği, Türkiye’deki telefon ve internet hizmetlerinin kalitesini de olumsuz etkiledi.
Özelleştirme şartnamesinde belirtilen altyapı yatırımlarının yapılmaması, kamu hizmetleri için büyük bir eksiklik yarattı.
Türk Telekom özelleştirmesinin devlet bütçesine önemli bir ziyan verdiğini söylemek gerekiyor. 2005-2018 yılları ortasında, Türk Telekom’un kârının büyük bir kısmı yurt dışına transfer edildi ve devlet, büyük bir vergi kaybına uğradı.
Özelleştirmenin akabinde yapılan kontrollerin yetersizliği, şirketin içinin boşaltılmasına ve büyük bir finansal kayba yol açtı. Bu durum, kamunun stratejik yatırımlarını muhafazanın ne denli değerli olduğunu bir sefer daha göstermişti.
2015 yılında da Türk Telekom, taşınabilir, sabit çizgi ve internet hizmetlerini tek bir marka altında toplama kararı aldı.
Bu karar doğrultusunda Avea, Türk Telekom’a dönüştü ve artık Türk Telekom ismiyle hizmet vermeye başladı. Yani, Avea aslında ortadan kalkmadı; Türk Telekom bünyesine dahil edilerek hizmetlerini sürdürmeye devam ediyor.
