Biga’da bulunan 2 bin 600 yıllık yazıt, kolonizasyon sürecinin yerleşimlerinin çözümüne dair ipuçları veriyor
Çanakkale’nin Biga ilçesi 2011’de köy meydanında bulunan 2 bin 600 yıllık mermer yazıtın bölgedeki kolonizasyon sürecinde yerleşimlerin kurulumuna dair ipuçları verildiği belirlendi.
İlçeye bağlı Kemer köyünde Marmara Denizi’nin doğusundaki Parion Antik Kenti’nde 1997 yılındaki yüzey araştırmalarının akabinde 2005’te başlayan hafriyat, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Vedat Keleş başkanlığında sürüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca 12 aylık hafriyat araçlarının toplanmasının akabinde savaşçıların hızlandığı antik kentte gün ışığına kayıtlı eserler, Anadolu arkeolojisi için değerli bilgiler sunuyor. Uzmanlar yeni bulgulara ulaşmaya çalışırken diğer yandan kazanımları yapıtlarla ilgili araştırmalar yapıyor.
Arkeologların, Parion’un kayıtlı Kocagür köyü meydanına saklanan dinlenme gayeli sandalyeye kullandıkları yazıtı 13 yıl önce hafriyat envanterine dahil edilmesinin akabinde bu yapıtla ilgili çalışma yürütüldü. Yazıtta, bölgesel yerleşimlerin düzenine ilişkin anlatımların yanı sıra tarihsel, coğrafyacı ve filozof Strabon’un yapısında de olduğu üzere Parion’un yakınında bir devir kehanet merkezi olabileceğine ilişkin bilgilerin yer aldığı anlaşıldı.
Anadolu’da birçok antik kentte rastlanan kehanet merkezleri, seçkinlerin “gelecekten” haberalmak” gayesiyle ziyaret ettiği yerler olarak biliniyor.
Kazı Heyeti Lideri Prof. Dr. Vedat Keleş, AA muhabirine, Kültür ve Turizm Bakanlığının onaylandığını ve resmi sponsor İÇDAŞ AŞ’nin yetenekleriyle hafriyata devam edildiğini söyledi.
Parion’da 20 yıllık hafriyat sürecinde ülkenin kültürel envanterine binlerce eser kazandırıldığı, her yıl en az iki yayın bilim hareketlerini sunduklarını söyleyen Keleş, “Parion kazılarında yetişen restoratörler ve arkeologlar bugün mevcutin çeşitli kazılarında kazınırken, kazı başkanları ya da restoratör ve konservatör olarak çalışıyor devam ediyor. Bugün geldiğimiz bölge ve evrensel arkeolojisine değerli katkılar sağlayan Parion Antik Kenti çalışması adeta bir akademi halinde.” dedi.
Bu sene saha çalışmasının mayıs ayında gittiği, tiyatro, agora ve Roma hamamının akabinde kentinde güney nekropolünde kazıyı sürdürdüklerini lisana gelen Keleş, sponsor firmanın dayanağıyla 23 Ağustos’ta Parion’da aktiflik düzenlemeyi planladıklarını tabir etti.
“Kuzey Ege’ye ilişkin ünik bir lisanla yazılmıştır”
Kazı grubu tarafından Parion’un yakın çevresinin bulunduğu sırada, 2011’de Kocagür köyü meydanında kırık bir mermer blok bulunduğunu hatırlatan Keleş, üzerinde 3 satırlık yazıt tespit edilen 2 bin 600 yıllık yapının gizeminin çözüldüğü bildirildi.
Prof. Dr. Vedat Keleş, antik kaynaklar Strabon’un yapısında, Parion’a çok yakın bir bölge olan Adresteia’da Apollon ve Artemis’e ilişkin kehanet merkezi toplantıları, bir mühlet sonra kalıcı değerini yitirince bakım merkezi mimari modüllerle Parion’da mimar Hermakreon tarafından Antik Çağ’ın Anadolu’daki en büyük sunağının inşa edildiğinin aktarıldığı lisana dile getirildi.
Bu yapıtta ayrıyeten Parion’un depolamalarında Paros, Milet ya da Erythrai kentlerinin etkin rol oynadığının yazıldığı bilgileri veren Keleş, depolama alanı kaydetti:
“Bu yazıtta Parion’un ‘Pariake’ olarak göründüğü görülüyor. Ayrıyeten yazıtta okunamayan bir şahsın, Parion (Pariake) Artemisi’ne yaptığı bir sunumdan kayıtlıni öğreniyoruz. Münasebetiyle bu yazıt bize Strabon’un yapıtında söz verildiği üzere Adresteia’da sahiden bir Apollon ve Artemis kehanet merkezinin ne kadar değerli olduğu gösteriliyor. Parion Antik Kenti’nin kuruluş sürecinde Anadolu halklarının da yerleştiğinin yadsınamaz bir gösterge olarak ortaya çıktığı ve sonrasında bölgesel sentez bir biçimde ortaya çıkmış olabileceği güçlü bir formda burada sunulmaktadır. Bu yazıt başta Parion olmak üzere bu bölgede kurulu kentlerin, kolonizasyon sürecinde Anadolulu mahallî halkların Faal rol oynama ve sonrasında sentez bir bölgede hakim olabileceği güçlü biçimde elimizde mevcut. Yani bölgedeki kentlerin düzeninde, bu bölgedeki lokal halkların tahminen daha baskın bir rol oynadığını açıkça gösteriyor.”
