Anksiyete (kaygı) bozukluğu
Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu
Anksiyete, telaş ve endişenin hâkim olduğu bir his durumudur. Endişe, gerçek yahut algılanan bir tehlike karşısında ortaya çıkan bir yansıdır. Korku ise belirsizlik yahut muhtemel tehlike durumunda telaş duyma olarak tanımlanabilir. Anksiyete, birçok ruhsal rahatsızlığın temelini oluşturur. DSM-5’te 11 telaş bozukluğu tipi ele alınmıştır:
Ayrılma tasası bozukluğu
Seçici konuşmazlık
Özgül fobi
Sosyal fobi
Panik bozukluğu
Agorafobi
Yaygın tasa bozukluğu
Maddenin/ilacın yol atığı korku bozukluğu
Başka bir sıhhat durumuna bağlı dert bozukluğu
Tanımlanmış öteki bir tasa bozukluğu
Tanımlanmamış telaş bozukluğu
Anksiyete belirtileri bireyden bireye ve farklı anksiyete cinslerine nazaran değişiklik gösterebilir. Anksiyete yaşayan şahıslar kaygı, kahır, bunaltı ve tasaya benzeri hisler yaşarlar ve genelde yaşadıkları bu durumu “kötü bir şey olacakmış hissi”, “nedensiz bir korku” olarak tanımlayabilir. Daima olarak dehşet, tasa, tasa hissinin yanında zihinsel, davranışsal ve fizikî reaksiyonlar de ortaya çıkar. Bu reaksiyonlar; kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, uyku sorunları, kaçınma davranışları, dikkat dağınıklığı ve unutkanlık olarak sıralanabilir.
Kaygı bozukluğu olan bireyler daima kendi davranışlarını müşahedeler ve eleştirirler. Daima geçmişte yaptıkları ve ilerde yapabilecekleri yanılgıları düşünürler ve gerginlik içinde kalırlar. Yaptıkları planları son anda iptal edebilirler. Bunun nedeni dışarıdaki belirsizliklerden, korkutucu ihtimallerden kaçınma ve inançlı alanlarından çıkmak istememeleridir. Ayrıyeten bu şahıslar sevdikleri dizileri tekrar tekrar izleyebilirler. Dizide ne olacağını bildikleri için dertlerini engellemiş olur ve daha rahat hissederler. Ayrıyeten az konuşma ve toplumsallıktan kaçınma davranışları da görülebilir. Bunun nedeni aslında kendi içlerinde çok gerilimli oldukları için o an ‘sosyalleşme’ düşünememelerindendir. Toplumsal fobisi olan şahıslar de toplumsal ortamlara nasıl göründükleri ve nasıl algılandıklarını ağır bir halde düşündükleri için gerilime girebilir ve dışarıdan soğuk, uzaklıklı algılanabilirler.
Anksiyete bozukluğu bilişsel yaklaşım, bilişsel davranışçı terapi teknikleri (yüzleştirme, sistematik duyarsızlaştırma), ilaç tedavisi ve ömür usulü değişiklikleri ile tedavi edilebilmektedir.
