Anavarza Antik Kenti’nde Abbasi periyoduna ilişkin cami kalıntıları bulundu

Adana‘nın Kozan ilçesi Anavarza Antik Kenti’nde, Abbasi döneminde inşa edilmiş olan cami kalıntıları bulunmuştur.

UNESCO Dünya Miras Süreksiz Listesi’nde yer alan ve tarihte “Yenilmez Şehir” ismiyle tanımlanan antik kentte, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatih Erhan başkanlığındaki hafriyatlar 200 kişilik ekiple sürüyor.

Antik dünyanın birinci çift şeritli yolu, zafer takı ile dikkat çeken ve bugüne kadar tarihe ışık tutan çok sayıda bulguya ulaşılan Anavarza’da, bu dönem kazılarında cami kalıntılarına rastlandı.

Anavarza Antik Kenti’ne yakın bir yerde yaklaşık 3 metre yükseklikte bulunan izler kapsamında sürdürülen hafriyat çalışmaları, cami kalıntıları ve arkeolojik bulgulara ulaşıldı.

Abbasi devrinde Halife Harun Reşid tarafından inşa ettirilen ve çürümeye kadar yeri kesin olarak tespit edilemeyen mescide ilişkin olabileceklerin kalıntıları olduğu alanda, tarihte ışık tutulacak yeni buluntulara ulaşılmaya çalışılıyor.

“Eldeki verilerle Abbasi mescidi olmayı düşünüyoruz”

Kazı Lideri Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. AA muhabiri Dr. Fatih Erhan, Anavarza’nın Türkiye’nin en büyük antik kentlerinden biri olduğunu söyledi.

Antik kentte 2013’ten bu yana devam eden hafriyatları bu dönemde 200 kişiyle devam ettiklerini anlatan Erhan, burada yaklaşık iki haftalık çalışma sonucunu bazı bulgulara rastladıklarını belirtti.

Antik kent merkezinin yaklaşık 80-120 metrelik bir alanda bulunan izin bir cami kalıntısına ilişkin olduğunu vurgulayan Erhan, “İslami ve Bizans yetiştirmeda merkez radyasyonu Halife Harun Reşid tarafından 796-797 yıllarında inşa edilmiş büyük bir caminin olduğunu ve burada bulunanların yerlerdeki surla çevrildiğini sonlandırdığını. yılında büyük bir camiden bahsediliyor ve devamında en son 962 Bizans Generali Nikiforos Fokas tarafından büyük bir katliamla caminin yakılıp yıkıldığından bahsediliyor.” diye konuştu.

“Anadolu’daki birinci camiye katılıyorlar”

“Burada Bizans ve İslami kaynaklarda geçen Nikiforos Fokas mezalimine tutulan izler. Buranın eldeki bilgilerle adı geçen büyük Abbasi mescidi olduğunu amaçlıyoruz. Biz patlattığımızda yukardan itibaren 962 yılından itibaren şubat ve mart aylarında Nikiforos Fokas ve kardeşi Lokas Fokas tarafından Bizans tarafından ismine 55 dakikada yakıp öldürülüp yapılan Tarihsel bir süreç burada somut halde görülebiliyoruz. Anadolu’da Türkiye’nin 1071’den sonra daha çok burada olduğu biz ayrılıyor ama bunu gösteriyor ki temel yerleşim çok daha önceden, 200 yıl önce başlıyor Öteki bir değerli konu da Antakya’da. Alan 638’de bir cami inşa ediliyor ve Amanos Dağları’nın gerisinde kalmak için klasik olarak Arap bölgesi olarak kabul ediliyor.

Buldukları duvarların bir kısmının caminin müştemilatında yer alan hamam ve diğer toplumsal maksatlarla kullanılan yapılara göre olduğunu belirten Erhan, “Camimizin planı, Şam Emevi Cami planı dediğimiz ekseriyetle dikine dikdörtgen olan, ve kıble kısmı kapalı biçimde kesilmiş, kuzeyi ise revaklıya bir cami Bunlar basit plan tipine de bağlanabiliyor, külliye şeklinde kompleks olabiliyor.” dedi.

“Kazıları tamamlayıp çözümünü başlatmayı planlıyoruz”

Erhan, zamanında değerli bir kent olan Anavarza ile ilgili Orta Çağ İslami ve Bizans’ta ayrıntılı bilgilerin yer bilgilerini tabir etti.

Bölgeyle ilgili bazı kaynaklardaki yer alan bilgilerinden bahseden Erhan, şunları kaydetti:

“962 yılının Şubat ve Mart ayında gelen ve kenti kuşatan Nikiforos Fokas, iki ay kuşatmadan sonra giremiyor ve ‘Siz halk olarak merkezdeki büyük mescitte toplanın, ben geleceğim ancak size dokunmayacağım’ diye haber gönderiyor. Abbasi tarafı muahedeyi kabul ediyor ve katılıyorlar lakin olağan ki kelamında durmuyor. Başta cami İçindeki beşerler olmak üzere kılıçtan geçirip, onları öldürüyor. Ondan sonra camiyi ateşe veriyor. Bu kaynakları öğrendiğimiz bir bilgi. Bunun üzerine bu mescitte gezerken 40 bin zırh buluyorlar. Bu kişinin kişiye özel olarak bize bir bilgi veriyor. Bir kentteki savaşçı sayısı şayet 40 binse buna sivilleri de eklerseniz şehrin içinde en az 200-250 bin kişi olabilir. Bu yapıyla ilgili kaynaklar bilgimiz var ama yapıyı koruyoruz, vardı. Alandaki arkeolojik çalışmalar ve günlerdeki antropolojik çalışmalar kemiklerde devam edecek. Alanın hafriyatını bir önceki ve tamamlayıp bu kapalı ibadet alanı mihrap, minber, mahfil ve yan yerleri ortaya çıkarıp bir an önce onarımı başlatmayı planlıyoruz.”