1666’da Meydana Gelen ve Kentin Neredeyse Yarısını Haritadan Silen Büyük Londra Yangını: Tam 4 Gün Sürdü!
Orta Çağ Londra’sını resmen haritadan silen bu yangın felâketi, tarih sayfalarında fecî bir olay olarak yerini aldı.
Şehirdeki meskenlerin neredeyse tamamını yok eden yangının sebebi ise hiç iddia edilecek üzere değildi.
Yangın, 2 Eylül 1666’da bir fırında başladı.
Londra’nın kalbi Pudding Lane’de, Thomas Farynor’a ilişkin bir fırında başlayan yangın, bir kenti ve tarihini esaslı bir biçimde değiştirdi. O devrin Londra’sında yangınlar çok yaygındı, lakin bu seferki sıcak yazın tesiriyle kuruyan kentte bir felâkete dönüşmüştü. Haftalardır yağmur yağmamış, bu nedenle kenti saran kuruluk yangının süratle yayılmasına yer hazırlamıştı.
Her yeri ahşap binalardan oluşan şehrin tutuşması çok az bir vakit almıştı. Öngörülemez bir yangın, nüfusun birçoklarını yok edecekti.
Organize bir itfaiye teşkilâtı da bulunmadığı için Londra halkı, yangınla başa çıkmakta hayli zorlandı.
Yerel askerlerin yardımıyla yapılan gayret, su kovaları ve ateş kancalarıyla sonluydu. Kentteki kereste, halat ve yağ üzere yanıcı unsurlar; yangının Thames Nehri’ne gerçek süratle ilerlemesine neden oldu. O dönemki kent yapısının çoğunlukla ahşap ve sıkışık olduğunu da göz önüne alırsak yangının yayılması kaçınılmazdı.
Yangın, şiddetini arttırarak 4 Eylül’de Londra’nın yarısını alevler içinde bıraktı. Kentin simgelerinden olan St. Paul Katedrali, kent surları içindeki 13 bin konut ve birçok kamu binası yok olmuştu. O devirler Londra’da bürokrat olan Samuel Pepys’in günlüğünde, periyodun Hükümdarı II. Charles’ın itfaiyecilere katıldığını, yangını durdurmak için konutların kancalarla aşağı çekilmesini önerdiğini fakat yeniden de kâfi gelmediği yazıyor.
Yayılmasını durdurmak için yangın çizgisindeki konutlar havaya uçurularak bir boşluk oluşturulmaya çalışıldı.
Bu uygulama sonrasında yangın, Londra Kulesi’ne ulaşmadan denetim altına alındı. 6 Eylül’de ise büsbütün söndürüldü lakin kenti saran küçük yangınlar ve sıcak taban meseleleri, kurtarma çalışmalarını hayli zorlaştırdı.
Yangının akabinde şehrin eski silüetine kavuşması için daima birlikte çalışıldı. Periyodun ünlü entelektüellerinden kente dair yeni plan ve projeler yapılsa da eski yapı büyük ölçüde korundu.
Yangının mali maliyeti o periyoda nazaran 10 milyon sterlin olarak kestirim ediliyor. Can kaybı ise şaşırtan derecede az, yalnızca altı şahısla sonlu. Lakin Mart 1672’de ise Londra, “küllerinden tekrar doğdu.”
